Śliwerski Bogusław

pedagog, profesor zwyczajny Wydziału Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego i Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie; doktor honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (2014), Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy (2016) i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie (2017); profesor honorowy Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie i Uniwersytetu Śląskiego; przewodniczący Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN (2011–2019), ekspert Polskiej Komisji Akredytacyjnej (od 2002), członek Sekcji Nauk Humanistycznych i Społecznych Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów (były przewodniczący w latach 2013–2016), członek pierwszej kadencji Rady Doskonałości Naukowej.

Ostatnio wydał między innymi: Turystyka habilitacyjna Polaków na Słowację w latach 2005–2016. Studium krytyczne (Łódź 2018), Pedagogia harcerskiego wychowania (Kraków 2018), Książki (nie)godne czytania? (Kraków 2017), Meblowanie szkolnej demokracji (Warszawa 2017), Habilitacja. Diagnoza. Procedury. Etyka. Postulaty (Kraków 2017), Harcerstwo źródłem pedagogicznej pasji (Kraków 2016), Edukacja (w) polityce – polityka (w) edukacji. Inspiracje do badań polityki oświatowej (Kraków 2015), Diagnoza uspołecznienia publicznego szkolnictwa III RP w gorsecie centralizmu (Kraków 2013), Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości (Kraków 2012). Redaktor naczelny kwartalnika „Studia z Teorii Wychowania”, członek rad naukowych czasopism pedagogicznych: „Littera Scripta Journals”, „The New Educational Review”, „Rocznik Pedagogiczny” KNP PAN, „Chowanna”, „Przegląd Pedagogiczny”, „Forum Oświatowe”, „Auxilium Sociale Novum”, „Ars Educandi”, „Wychowanie na co Dzień”, „Problemy Wczesnej Edukacji” i „Horyzonty Wychowania”. Zainteresowania naukowe: pedagogika ogólna, filozoficzne i teoretyczne podstawy wychowania, pedagogika porównawcza, andragogika i pedagogika (wczesno)szkolna.

Blog: www.sliwerski-pedagog.blogspot.com

Adres e-mail: boguslawsliwerski@gmail.com

Czerepaniak-Walczak Maria

profesor, zastępca przewodniczącego KNP PAN, członek Europejskiej Rady do spraw studiów doktoranckich (EUA CDE), autorka prac na temat szkoły wyższej z perspektywy pedagogiki krytycznej.

Madalińska-Michalak Joanna

Wstęp

Fałsz w promocji, czyli gdzie się „leczyć”

Niebezpieczne gry społeczne

Kodeks etyczny prowadzenia badań pedagogicznych

Lojalność w horyzoncie wartości

Kto jest winny temu, że minister likwiduje kierunek studiów?

Cooltury akademickiego kłamstwa

Na ostatni moment

Refleksyjnie na nowy rok akademicki 2009/2010

Stanowisko Komitetu Słowianoznawstwa PAN

Test wiarygodności władzy

Pedagogiczne pasożyty

Raport o wpływie

Księżyca na ciążę mszyc

Koncert jesienny na dwa rzędy

Czy wolno krytykować kształcenie na kierunku pedagogika?

Edukacyjne gry w prowokacje

Naukowe GPS-y

Magister Urquel

Pedagogika pamięci w przeddzień

Święta Zmarłych

Kto nokautuje Polskie Towarzystwo Pedagogiczne?

Oddział Łódzki Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego – reaktywacja II

Troglodyta hipokryta?

Wyzwania autorytetu

Rozmowy o tym, co z nami, i o tym, co przed nami

Jak ustrzec się akademickiej prowincji

Uczyć się warto

Jak postępować z wrogami?

Osoba znacząca jako wytrych

O permanentnym samokształceniu doktorów pedagogiki

Ofiary akademickich nieprawidłowości

Liberałowie o szkolnictwie wyższym

Akademicka przestrzeń pełna luksusu na własność, czyli wartość dodana w niepublicznych szkołach wyższych

Życie naukowca w kontekstach

Potoczne mądrości w naukowej interpretacji

Nieutrudzanie móżdżku

O współczesnej myśli pedagogicznej

Raport nie tylko o akademickiej „cyrkulacji mózgów”

Gospodarka kapitałem ludzkim

Czy pedagogika jest rzeczywiście nauką gorszą?

O bezprawnym podwyższaniu sobie statusu naukowego przez niektórych naukowców

Akademicki savoir-vivre

Studenckie typy i typki

Jedna z możliwych typologii

Studenckie bratanie się z Leopoldem Ritterem von Sacher-Masochem...

Sesja plagiatowa

On Bullshit

Nauka przeciwko fałszerstwom

O cenzorach i nowym „drugim obiegu” prawd pedagogicznych

Etyczne aspekty władzy

Praca bez pracy

Wychowanie sumienia

Top absolwenci w szkołach z uczniami wymagającymi wsparcia

Pełnia Berta Hellingera

Wychowawczy autyzm

Chińczycy potęgą naukową

Świat zanikającej aksjoczułości

Wywiad typu „post”...

Podyplomowe kuszenie

O pracach naukowo-badawczych dotyczących III RP

Wybory członków korespondentów PAN

Pierwsza po siedemdziesięciu latach

Pedagogiczna encyklopedia w Czechach

Seksualizacja „akademickości”

Edukacja uniwersytecka i kreowanie elit społecznych

O pedagogice i edukacji nie tylko w Czechach

Nagroda czeka na pedagogów społecznych

Przedmagisterska „tfurczość”, czyli co student miał na myśli

Budzenie świadomości krytycznej

Nie chcemy seryjnej produkcji magistrów!

Akademickiego bełkociku ciąg dalszy

Dydaktyka między przeszłością a przyszłością

Habilitacje jednak zostaną...

Transdyscyplinarne aspekty inkluzyjnej pedagogiki

Pogrążeni w żałobie

Jubileusz Profesor Olgi Czerniawskiej

Wstręt

Edukacja wobec wyzwań i zadań współczesności

Równość w różnorodności

Eduniespodzianka

Ksobnie interesowna hipokryzja

Inkontrologia pedagogiczna, czyli o wartości spotkania

Pedagogika bez kolejnego członka korespondenta PAN

Ornitopedagodzy

Kurza twarz

Naukawa półtusza

Le roi est mort, vive le roi!

Odpowiedź studentom Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Łodzi

O co w tym życiu chodzi?

Na ostatnią chwilę

Ignorancja jest otwarciem puszki Pandory

Akademiccy wyłudzacze

O edukacji dorosłych

Niepedagogiczne przygotowywanie kadr kierowniczych do zarządzania oświatą

Zdezintegrowana edukacja wczesnoszkolna

„Obróbka skrawania” polskiej pedagogiki

O studenckiej (nie)przyzwoitości

Akademicki mobbing

Pedagogika (dla) półgłówków

Pedagogika mamonistyczna

Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku na finiszu

Prawda czasu, prawda ekranu:51

Kto jest dla kogo?

Socjologiczna ściema

Akademicki nikt i ktoś

Doktoranci w trosce o edukację

Klinika wyższej edukacji

Praca magisterska nie jest taka ważna

Co różni szkoły wyższe?

Studencki indeks odchodzi do lamusa!

Akademickie szczyty

Egzaminy magisterskie

Pedagog jako sprawca lub ofiara zła

Pedagogika wyższego wyboru

Niepełnosprawni i akademickie hieny

Pedagogika jako plac zabaw irracjonalizmów i złudnych nadziei?

Wstydliwa afiliacja twórczości naukowej

Kuriozalna dyskwalifikacja studiów podyplomowych z „zarządzania oświatą”?

Akademickie i publiczne systemy wczesnego ostrzegania o (byle)jakości kształcenia wyższego

Moda na psychologię Walka z wiatrakami

Frontem do studiujących klientów

O akademickich oszustwach na Słowacji

Pedagogika – akademicką przechowalnią?

Biznesowy kurs zarządzania uczelnią prywatną

Bibliografia

Dr hab. Andrzej Ćwikliński

Poznań, dnia 28.04.2011r.

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

w Poznaniu

Opinia wydawnicza

książki pod tytułem „Klinika akademickiej pedagogiki”

Prof. zw. dr hab. Bogusława Śliwerskiego, Kraków 2011 ss. 259

Recenzowana praca jest rezultatem niezwykle ciekawego pomysłu jej Autora, aby zaprezentować czytelnikowi treści w formie publikacji zwartej zamieszczane przez Niego na blogu internetowym. Czyni to już kolejny raz, bowiem słusznie zauważa, że dostęp do treści internetowych wpisów zwiększa się dzięki wydaniu ich w wersji książkowej. Istnieje ciągle całkiem spora grupa osób, która preferuje taką właśnie formę przekazu informacji. Wydawanie kolejnych roczników internetowych wpisów ma również tę wartość, iż ukazują one sumę problemów, zagadnień oraz kontrowersji, które Autor jako uznany w polskiej pedagogice autorytet dostrzega i na bieżąco komentuje na swoim blogu. Co istotne, wpisy internetowe z natury rzeczy rozciągnięte są w czasie, zaś w opracowaniu publikowanym mamy pełną możliwość prześledzić je w całej gamie zróżnicowanych zagadnień, które Autor opisał i które na bieżąco z niezwykłym talentem pisarskim komentował.

Obszar podejmowanych zagadnień przez Profesora B. Śliwerskiego jest przeogromny i zmusza do refleksji nad kondycją akademickiej pedagogiki, humanizmem, polityką oświatową i szkolnictwem wyższym. Stanowi też swoistą rekonstrukcję zagadnień pedagogicznych oraz wybranych problemów oświatowych mających swoje miejsce w określonym czasie i przestrzeni. Wszystkie zamieszczone teksty mają odniesienie do współczesnej wiedzy o edukacji, czy szerzej do humanistyki , tworząc rozległe pole społecznej debaty.

Jak słusznie zauważa Autor, podejmowane zagadnienia tworzą swoistą pedagogikę codzienności, którą – co należy podkreślić, jako baczny i wrażliwy obserwator na bieżąco opisuje, komentuje i ocenia.

W zebranych zbiorze wpisów mamy do czynienia z całym wachlarzem istotnych opracowań dotyczących pedagogiki zarówno teoretycznej jak i praktycznej, problemów polskiej oświaty i szkolnictwa wyższego, tak państwowego i prywatnego, odniesień do problemów pedagogiki, zarówno polskiej jak i zagranicznej. To co w sposób szczególny sprawia, że książkę tę czyta się z zapartym tchem jest jej strona demaskatorska. Profesor B. Śliwerski z charakterystyczną dla siebie umiejętnością obnaża wiele patologii, które toczą polskie szkolnictwo wyższe. Praca ta jest więc w rzeczywiści swoistą tytułową „kliniką akademickiej pedagogiki”, w której Autor stawia nie tylko szybkie i trafne diagnozy, ale wskazuje często jakie działania należy podjąć, aby podnieść kondycję edukacji wyższej oraz zmierzać w kierunku jej sanacji. Będąc bacznym obserwatorem akademickiego życia i akademickiej społeczności, nie tylko diagnozuje więc istniejący stan rzeczy, ale ukazuje jego przyczyny i konsekwencje. Czyni to nie tylko poprzez ciekawe rozważania o charakterze teoretycznym, ale także poprzez częste odniesienia do praktyki pedagogicznej i do konkretnych przypadków, zdarzeń, sytuacji, problemów czy patologii, które mają miejsce w szkolnictwie wyższym. Treści zawarte w tej pracy są więc kapitalnym potwierdzeniem maksymy, iż co prawda słowa uczą, ale przykłady pociągają nas szczególnie, tym bardziej, iż wiele wątków akademickiego życia opisanych w prezentowanych treściach są sumą doświadczeń ich Autora.

Praca posiada wiele wątków dotyczących akademickiej pedagogiki kapitalnie wplecionych w sto dwadzieścia wpisów prezentowanych w opracowaniu. Wiele z nich posiada wspólną wykładnię, często są rozwinięciem wcześniejszych, ich kontynuacją bądź egzemplifikacją. Dotyczą wielu podmiotów zaangażowanych w tworzenie obrazu szkolnictwa wyższego i akademickiej pedagogiki. Mamy więc odniesienia do relacji reprezentantów władzy i uczelni wyższych, kadry profesorskiej, młodych pracowników nauki i studentów. Autor obecny jest myślowo i intelektualnie wszędzie tam, gdzie dzieje się w akademickiej pedagogice coś, co zasługuje na Jego uwagę , zarówno dobrego, wartego naśladowania, jak też, a może przede wszystkim złego, godnego potępienia. Swoje rozważania ogólne często wzmacnia poprzez ukazanie zdarzeń, które miały miejsce, dokonując analizy konkretnych przypadków, by z kolei na ich podstawie dochodzić do sądów o charakterze generalnym.

Chciałbym też zwrócić szczególną uwagę na tytuły poszczególnych wpisów internetowych, które często prowokują swoją treścią do lektury, a których trafność w pełni czytelna staje się po analizie tekstu. Przykładem mogą być choćby takie formuły tytułów jak; „Pedagogiczne pasożyty”, „Koncert jesienny na dwa rzędy”, „Naukowe GPS-y”, „Socjologiczna ściema”, „Walka z wiatrakami” i inne, których w opracowaniu jest całe mnóstwo. Ciekawym zaproszeniem do lektury są również tematycznie związane z tekstem rysunki satyryczne otwierające większość zawartych w pracy wpisów.

Książka Profesora B. Śliwerskiego dla mnie osobiście stanowi kopalnię wiedzy o mechanizmach ( tych dobrych i złych) funkcjonowania edukacji wyższej w Polsce i nie tylko, oraz głębokiej refleksji Autora w tym przedmiocie.

Niech zachętą do lektury tej książki będą niektóre tylko, wskazane przeze mnie zagadnienia, które zostały podjęte przez Autora przy całej mnogości ważnych kwestii dla środowisk akademickich. Czytamy w niej przykładowo o uczelni wyższej jako grze pozorów, gdzie studenci udają studiowanie, a otrzymują dyplomy w zasadzie jedynie za systematyczne dokonywanie wpłat na konto uczelni. Inny zaś wpis ukazuje problemy etyki zawodowej szkoły wyższej i nieetycznych gier społecznych stosowanych w środowiskach akademickich. W kolejnym miejscu opracowania możemy zadumać się nad problemami tworzenia kodeksu etycznego prowadzenia badań naukowych. W toku dalszej lektury dotykają nas problemy natury aksjologicznej, gdy Autor podejmuje zagadnienia lojalności w kontekście obowiązujących systemów wartości i przekonuje, że akademickość wymaga lojalności wobec wartości a nie wobec władzy.

Przerażająco, ale zarazem przekonywująco brzmią słowa Profesora eksponowane na jednym z wpisów, że szkolnictwo wyższe to często kultura kłamstwa, fałszu i pozorów różnego kalibru, wykroczenia, niedomagania, błędy organizacyjne w przestrzeni instytucji publicznych i prawo nagminnie łamane. Opinie te ważne są przede wszystkim z tego względu, że wypowiada je pedagog, humanista, profesor, który całe swoje życie poświęcił uczelnianej społeczności i który mechanizmy jej funkcjonowania poznał dogłębnie. Kapitalną egzemplifikacją tego, jest dla mnie osobiście, ostatni zamieszczony w opracowaniu wpis zatytułowany „Biznesowy kurs zarządzania uczelnią prywatną”, gdzie Profesor dzieli się swymi rektorskimi doświadczeniami ukazując smutny i groteskowy obraz jej funkcjonowania. Tekst ten jest zarazem świadectwem kierowania się przez Autora wartościami naczelnymi akademickiej społeczności, które nigdy i przez nikogo nie powinny być zakwestionowane. Lektura jednak wielu zawartych w opracowaniu treści wyraźnie wskazuje, że to często patologia staje się normą.

Prezentowane przez Autora treści to nie tylko krytyka istniejącego porządku akademickiego, ale szereg praktycznych, niezwykle cennych wskazówek dotyczących organizowania życia uniwersyteckiego. Znaleźć tutaj można również informacje o wielu ważnych wydarzeniach akademickich, konferencjach naukowych, krajowych i zagranicznych, w których Profesor B. Śliwerski uczestniczył w ostatnim czasie i które poddaje swoistej ocenie. Wiele uwagi poświęca też relacjom na styku polityki i edukacji ukazując mechanizmy tworzenia prawa dotyczącego szkolnictwa, dokonuje jego oceny i własnej interpretacji, prezentuje swoisty bilans korzyści i strat w różnych obszarach akademickiej aktywności.

W ogólnej charakterystyce książki trudno jest oddać wszystkie zawarte ważne wątki, które Autor podejmował przez wiele miesięcy na swoim blogu. Opracowanie to wychodzi daleko poza utarte kanony dyskursu akademickiego poprzez fakt, iż jest nowatorskie zarówno co do treści, jak też formy przekazu. Wzbogaca naszą wiedzę o nowe konteksty i nowe pola poznawcze. Tym samym praca ta wpisuje się w troskę o kształt szkolnictwa wyższego w Polsce, w działania pozwalające na lepsze określenie jego tożsamości.

Lektura pracy Profesora B. Śliwerskiego dała mi dużą intelektualna przyjemność i skłoniła do pogłębienia refleksji nad kondycją, jak też meandrami i perspektywami akademickiej pedagogiki i szkolnictwa wyższego. Gorąco zatem polecam wydanie drukiem niniejszego tomu. Myślę, że trafi on do rąk tych wszystkich, dla których jakość kształcenia akademickiego w Polsce jest dobrem najwyższym. Stanowić może też niewyczerpane źródło wiedzy i przemyśleń dla całej rzeszy nauczycieli akademickich, którzy często nie posiadając takiego jak Autor doświadczenia, gubią się w diagnozie i ocenie dziejących się spraw. Zachęcam również do pochylenia się nad treścią tego opracowania studentów i kandydatów na studia, którzy mogą znaleźć dla siebie wiele inspirujących wskazówek i źródeł motywacji do samodoskonalenia się i trafnych wyborów życiowych.

„Klinika akademickiej pedagogiki” w jej wersji książkowej, jeśli ma skutecznie leczyć uczelnianą rzeczywistość musi w swoje cele i zdania mieć wpisane oddziaływania profilaktyczne, a takie będą możliwe poprzez lekturę i szerokie rozpowszechnienie treści tej, jakże ciekawej pracy. Andrzej Ćwikliński