• Obniżka
Pedagogie katolickich zgromadzeń zakonnych. Tom 3

Pedagogie katolickich zgromadzeń zakonnych. Tom 3

Podtytuł: Historia i współczesność
ISBN: 978-83-7850-156-5
60,00 zł
50,00 zł Oszczędzasz: 10,00 zł

Wyświetl historię cen produktu

Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni 50,00 zł

Czas dostawy kurierem InPost 24 godziny! E-booki w ciągu 15 minut!

Niniejszy tom niesie pewne nadzieje na dokonanie w miarę całościowej, chociaż wstępnej rekonstrukcji pedagogicznej spuścizny i roli wychowawczej katolickich zgromadzeń, przynajmniej z terenu Polski. Zamyka on serię i projekt naukowo-wydawniczy. Czy wyczerpany został temat tego dziedzictwa? Z pewnością nie, lecz powstałe tomy pokazują ogromne, niemożliwe do zmierzenia w swych oddziaływaniach społecznych i kulturowych dzieło sprawstwa wychowawczego zgromadzeń zakonnych.

Wersja książki
Ilość

Publikacja dostępna w wersji papierowej oraz elektronicznej e-book.

Trzeci tom Pedagogii katolickich zgromadzeń zakonnych. Historia i współczesność jest kontynuacją tomów pierwszego i drugiego, ale jest też wyjątkowy z paru względów. Po pierwsze tworzą go głównie pedagogie zgromadzeń żeńskich, po drugie wszystkie opisane zgromadzenia mają swoje domy między innymi w Małopolsce. Po trzecie tom niniejszy powstawał już przy wyraźnej i głębokiej aprobacie dla tego projektu, udzielonej przez wiele środowisk zarówno świeckich, jak i zakonnych, co znacznie ułatwiło pracę.

Niniejszy tom niesie pewne nadzieje na dokonanie w miarę całościowej, chociaż wstępnej rekonstrukcji pedagogicznej spuścizny i roli wychowawczej katolickich zgromadzeń, przynajmniej z terenu Polski. Zamyka on serię i projekt naukowo-wydawniczy. Czy wyczerpany został temat tego dziedzictwa? Z pewnością nie, lecz powstałe tomy pokazują ogromne, niemożliwe do zmierzenia w swych oddziaływaniach społecznych i kulturowych dzieło sprawstwa wychowawczego zgromadzeń zakonnych. Należy dodać, że każde ze zgromadzeń uzyskało jedną szansę zaistnienia w naszej serii, w takim sensie, iż danemu zgromadzeniu poświęcono tylko jeden rozdział.

Tom trzeci tak jak poprzednie wpisuje się zarówno w historię myśli pedagogicznej, jak i we współczesną teorię wychowania. Może być użyteczną lekturą w obrębie takich przedmiotów, jak: teoria wychowania, współczesne systemy pedagogiczne, historia wychowania, pedagogika ogólna. To doskonała lektura dla osób zainteresowanych pedagogiką religii, pedagogiką katolicką oraz osób preferujących pedagogikę laicką wszelkich nurtów, dla ich osobistej samoświadomości, ale przede wszystkim, by mogli odnajdować tu podstawy do adekwatnych sądów o teorii i praktyce pedagogiki katolickiej.

Rozdziały ułożone są według chronologii zakładania zgromadzeń zakonnych.

Zdobycie przez opublikowane dotychczas tomy w ogólnopolskim konkursie wortalu Granice.pl na „Najlepszą książkę katolicką” w latach 2012 i 2013 pierwszej i drugiej nagrody pokazuje ogromne przestrzenie społeczne, do których ta tematyka trafia i dla których jest atrakcyjna. Okazuje się, że obecnie istnieje autentyczne zapotrzebowanie na te, przecież tak bardzo nowoczesne i przyjazne człowiekowi, procedury wychowawcze pedagogii realizowanych przez zgromadzenia zakonne. Są to oferty pedagogiczne, którym płytka i wrzaskliwa atmosfera kultury masowej jest obca. Tu proponuje się rzeczywiście wartościo­wą i bardzo konkurencyjną ochronę osób i aktywizowanie ich rozwoju. Niektóre prowadzone dziś placówki oświatowe, choćby przedszkola, są przykładem dbałości o dziecko i jego radosny rozwój; ich baza lokalowa, edukacyjna, rekreacyjna (łącznie z własną kuchnią) często stanowi niedościgniony, bogaty i niezwykle zasobny wzorzec dobrej edukacji.

Historia i współczesność
100 Przedmioty

Opis

Książka elektroniczna - E-book
Epub, Mobi
Książka papierowa
oprawa miękka

Specyficzne kody

isbn
978-83-7850-156-5

Kostkiewicz Janina

Kostkiewicz JaninaDoktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownik Zakładu Pedagogiki Szkoły Wyższej w Instytucie Pedagogiki UJ, członek Zespołu Pedagogiki Ogólnej i Zespołu Pedagogiki Chrześcijańskiej KNP PAN. Główne zainteresowania badawcze mieszczą się w obszarze: aksjologicznych i antropologicznych podstaw pedagogiki szkoły wyższej, pedagogiki ogólnej i pedagogiki chrześcijańskiej.

Autorka wielu publikacji, ważniejsze z nich to: Sytuacja szkolna początkujących licealistów, Rzeszów 1992; Wychowanie do wolności wyboru. Ponadczasowy wymiar pedagogiki F.W. Foerstera, wyd. I, Rzeszów 1998; Warstwa duchowa w teoriach pedagogicznych XX wieku – W. Flitner, S. Hessen, S. Kunowski”, w: „W trosce o integralne wychowanie”, M. Nowak, T. Ożóg, A. Rynio, (red.) Lublin 2003; Duchowość jako wartość i obszar wspierania rozwoju człowieka dorosłego, w: „Aksjologia edukacji dorosłych”, J. Kostkiewicz (red.), Lublin 2004, Miejsce aksjologii w filozofii wychowania Karola Kotłowskiego, w: „Idee pedagogiki filozoficznej”, S. Sztobryn, B. Śliwerski (red.), Łódź 2003; Pytania o fundamenty zreformowanej szkoły, w: „Praktyka tworzenia edukacyjnej wspólnoty”, A. Sajdak (red.), Kraków 2005; Edukacja aksjologiczna dorosłych – zaniechania i potrzeby, „Chowanna” 2005, t.2(25); Filozofia człowieka – filozofia edukacji – rozwój moralny studenta, „Pedagogika Szkoły Wyższej” 2005, nr 26 – 27; Aksjologiczne podstawy w katolickich koncepcjach pedagogicznych, „Edukacja Otwarta”, Płock 2006, nr 1–2 (21–22); Wspólnota jako kategoria pedagogiki chrześcijańskiej, w: J. Rutkowiak, D. Kubinowski, M. Nowak (red.) „Edukacja – moralność - sfera publiczna. Materiały z VI Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego PTP”, Lublin 2007; Wartości jako rzeczywistość porządkująca i integrująca przebieg studiów pedagogicznych, w: „Aksjologia w kształceniu pedagogów”, J. Kostkiewicz (red.), Kraków 2008.

Redaktorka i współautorka takich książek jak: Wprowadzenie do pedagogiki ogólnej. Wybór tekstów, Stalowa Wola 1996, 1997, 1999, 2000; Szkice o kształtowaniu osobowości, Rzeszów 1997; Aksjologia edukacji dorosłych, Lublin 2004; Uniwersytet i wartości, Kraków 2007; Aksjologia w kształceniu pedagogów, Kraków 2008.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Autor

Kostkiewicz Janina

ISBN druk

978-83-7850-156-5

ISBN e-book

978-83-7850-833-5

Objętość

630 stron

Wydanie

I, 2015

Format

B5 (160x235). E-book: epub i mobi

Oprawamiękka, klejona, folia matowa



Wstęp (Janina Kostkiewicz)

Pedagogia klarysek [Zakonu Świętej Klary]

Pedagogia klarysek krakowskich [Zakonu Świętej Klary] -s. Elżbieta Sander OSC

Pedagogia klarysek starosądeckich [Zakonu Świętej Klary] –Janina Kostkiewicz

Pedagogia urszulanek Unii Rzymskiej [Ordo SanctaeUrsulae] Założycielka - Święta Aniela i jej intuicja pedagogiczna - Daria Klich OSU, ks. Robert Zych Działalność urszulanek po linii charyzmatu - Daria Klich OSU, Alma Kotowska OSU, Anna Rogozińska OSU

Pedagogia augustianek [Zgromadzenia Sióstr Augustianek] - Krystyna Z. Abramczuk OSA

Pedagogia prezentek [Zgromadzenia Panien Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny] – s. Renata Gąsior, prezentka

Pedagogia szarytek - pedagogia charité [Filles de la Charité/ Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo] - s. Joanna Nowińska SM

Pedagogia Magdaleny Zofii Barat [Zgromadzenia Najświętszego Serca Jezusa – SacréCoeur] – Joanna Chudzik RSCJ, Urszula Wołoszczak RSCJ

Pedagogia pijarek [Instytutu Córek Maryi Sióstr Szkół Pobożnych] - Łukasz Ryszka Pedagogia pallotynek [Sióstr Misjonarek Apostolstwa Katolickiego] - Anna Małdrzykowska SAC

Pedagogia dominikanek [Zgromadzenia Sióstr św. Dominika] - ks. Grzegorz Godawa

Pedagogia sercanek [Zgromadzenia Córek Najczystszego Serca Najświętszej Maryi Panny]- s. Teresa Jakoniuk

Pedagogia felicjanek [Zgromadzenie Sióstr Świętego Feliksa z Kantalicjo] – Łukasz Hajduk

Pedagogia Zgromadzenia Sług Jezusa - Dorota Frąk

Pedagogia Zgromadzenia Córek Bożej Miłości – s. Justyna Krzyżan

Pedagogia Zgromadzenia Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego - ks. Lech Król

Pedagogia michalitek [Zgromadzenia Sióstr Świętego Michała Archanioła] - s. Maria Chrapek CSSMA

Pedagogia szensztacka [Szensztackiego Instytutu Sióstr Maryi] - s. M. Anastazja Joanna Komor

Pedagogia terezjańska [Zgromadzenia Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus] - Klaudyna Bociek

Noty o autorach

Zakony katolickie w Polsce od zawsze zajmowały się w ramach swojej społecznej misji wychowaniem młodego pokolenia i prowadzeniem różnego rodzaju szkół. To był wymóg nie tylko wywodzący się ze statutu zakonnego ale przede wszystkim z uwarunkowań historycznych. Ponad sto lat utraty niepodległości pozwalał ocalić chociaż w ten sposób ocalić resztkę narodowej tożsamości.

Fundamentalna trzytomowa monografia Janiny Kostkiewicz pozwala zobaczyć ogrom tego projektu i dzieła wyrastającego z głębokiej humanitarnej misji, jaką prowadziły na ziemiach polskich zgromadzenia zakonne w tym wypadku żeńskie położone głównie w rejonie Małopolski.

Poprzednio opublikowano tomy, tom.1 wydany w 2012 roku, w którym zrekonstruowano pracę teoretyczną i praktyczną czternastu zgromadzeń zakonnych, między innymi: franciszkanów-bernardynów (Zakon Braci Mniejszych), jezuitów (Towarzystwa Jezusowego), sióstr katarzynek (Sióstr św. Katarzyny), pijarów (Kleryków Regularnych Ubogich Matyki Bożej Szkół Pobożnych), misjonarzy lazarystów (Księży Misjonarzy św. Wincentego à Paulo), pallotynów (Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego), salezjanów (Towarzystwo św. Franciszka Salezego), salezjanek (Córek Maryi Wspomożycielki), zmartwychwstańców (Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego), nazaretanek (Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu), pasterek (Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej), służebniczek (Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny - dębickich), michalitów (Świętego Michała Archanioła), szarych urszulanek (Urszulanek Serca Jezusa Konającego).

Każde zgromadzenie mimo różnic w statucie zakonnym wynikających z idei założycielskich skupiało się na edukacji, opiece duchowej, kształtowaniu charakterów, pomocy społecznej, szpitalnej, prowadzeniu szkół różnych szczebli, wychowaniu przedszkolnemu, ochronek dla sierot, w wielu wypadkach różnego rodzaju kursów zawodowych. Edukację pojmowano nie tylko jako katolickie wychowanie w duchu religijnym lecz także szerzej, jako przysposobienie do życia w ogóle. Prowadzono praktyczne warsztaty uczące podstaw różnych profesji, edukowano artystycznie, uwrażliwiano na piękno i otoczenie. Fundamentem były przykazanie chrześcijańskie wynikające z filozofii miłości, braterstwa, myślenia wspólnotowego będącego realizacją zaleceń ewangelicznych.

Autorka analizuje poszczególne systemy zakonnego wychowania, pokazuje praktyczną stronę ich realizacji, ewolucję teorii i praktyki edukacyjnej na przestrzeni dziejów poszczególnych zgromadzeń skupioną nie tylko na kształceniu własnych adeptów czy adeptek w ramach przygotowania teologiczno-duszpasterskiego, lecz również wychodzące naprzeciw społecznemu zapotrzebowaniu na edukację obejmującą jak najszersze rzesze ludności i młodzieży szkolnej.

W tomie drugim opublikowanym w 2013 roku autorka skupiła się na omówieniu pedagogiki kolejnych trzynastu zgromadzeń zakonnych takich jak: oratorianów (Kongregacji Oratorium św. Filipa Neri), marianów (Księży Marianów Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny), redemptorystów (Najświętszego Odkupiciela), oblatów (Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej), adoratorek (Adoratorek Krwi Jezusa), jadwiżanek (Sióstr św. Jadwigi), niepokalanek (Sióstr Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny), salwatorianów (Towarzystwa Boskiego Zbawiciela), zmartwychwstanek (Sióstr Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa), świętorodzinnej (Misjonarzy Świętej Rodziny), oriońskiej ( Małego Dzieła Boskiej Opatrzności), orionistek (Sióstr Małych Misjonarek Miłosierdzia), pasjonistek (Sióstr Męki Pana Naszego Jezusa Chrystusa).

Zaniedbania edukacyjne jakie występowały we wszystkich trzech zaborach powodowało, iż każde z wymienionych zgromadzeń oprócz pracy stricte szkolnej, skupionej na edukacji jak najszerszej liczby dzieci i młodzieży, także z kręgów niezamożnej klasy chłopskiej i robotniczej prowadziło rozległą pracę i propagatorską i wydawniczą. Zakładano biblioteki, prowadzono zajęcia oświatowe polegające na edukacji zdrowotnej, uczono praktycznych zajęć rozwijających u młodych ludzi ich własne zdolności i predyspozycje.

Pamiętajmy, że zaborcy prześladowali i zabraniali nauki wielu przedmiotów, w tym języka polskiego i historii. Oczywiście różnie to wyglądało w każdym z zaborów, ale generalnie wszyscy zaborcy uprawiali politykę polegającą na sekularyzacji zakonów (zabór austriacki), piętrzeniu utrudnień urzędniczych (w zaborze niemieckim i rosyjskim), aż po zamykanie szkół po pozorem naruszenia przepisów dotyczących edukacji (zabór rosyjski i niemiecki).

W tej chwili mamy do czynienia z niedawno wydanym trzecim tomem pracy „Pedagogie katolickich zgromadzeń zakonnych" poświęcony w całości historii katolickiej myśli pedagogicznej reprezentowanej przez takie zgromadzenia zakonne jak: Zakon Świętej Klary popularnie nazywany „klaryskami" mieszczące się w Krakowie i Starym Sączu.

Ratując się przez kasacją zakonu założyły w latach 1781-1783 szpital i szkoły. Łączyły w nich oprócz tradycyjnie rozumianej edukacji także edukację kulturalną, artystyczną i estetyczną a także ogólnooświatową. Pedagogia augustianów (Zakonu Świętego Augustyna), zakonu powstałego w XIII wieku skupiała się na edukacji uniwersyteckiej lecz także na zakładaniu sieci szkół parafialnych, aczkolwiek wizytacje kościele biskupów wykazywały w tym zakresie wiele zaniedbań i niedociągnięć. Współczesna pedagogika augustiańska skupia się na nauce w szkole przyklasztornej służącej katechezie dorosłych i grup modlitewnych. Zgromadzenie Sióstr Augustianek w Krakowie korzystając ze spuścizny pedagogicznej św. Augustyna nakierowanej na dziecko, w którym jak pisze „skrywa się tajemnica człowieka" skupiona była prowadzeniu przez nie przyklasztornych zakładów edukacyjno-wychowawczych Później po trzecim rozbiorze zawężono działalność na prowadzeniu tzw. pensji żeńskich, szkół wiejskich, co wiązało się z uznaniem ich za zakon czynny wykonujący funkcje społeczne. W ten sposób uniknęły kasacji.

Po roku 1819 szkołę przyklasztorną rozbudowywano, uczono katechizmu, nauk moralnych, elementarza, rachunków, języka niemieckiego, robót ręcznych. Cieszyła się dobrą opinią. W związku z tym, że zgromadzenie było ubogie, otrzymało wsparcie ze środków publicznych.

Potem w latach 1906-1907 zbudowano nowy gmach, gdzie znalazło się 16 dobrze wyposażonych pracowni i sal wykładowych. Uczennice pochodziły głównie z mniej zamożnych rodzin rzemieślników i drobnych wyrobników.

W XX wieku prowadzono filie, w których uczono oprócz normalnego programu nauczania kursy kroju i szycia o raz gospodarstwa domowego. W PRL-u zlikwidowano szkołę sprowadzając go do domu opieki nad dziećmi upośledzonymi umysłowo, prowadzono też półlegalne zajęcia katechetyczne. Po 1989 zwrócono zakonowi budynki, w którym reaktywowano przedszkole, potem szkołę podstawową, a od 2000 roku publiczne gimnazjum.

Podobne założenia miała działalność pedagogiczna Sióstr Urszulanek Unii Rzymskiej. Skupiano się na wpajaniu adeptom oprócz zasad miłosierdzia także godności i wzajemnego szacunku, poszanowania woli wychowanka i rezygnację z przymusu. Wszystkie urszulańskie zakony prowadziły oprócz płatnego nauczania także bezpłatne szkoły dla ubogich. W Polsce pojawiły się dopiero w XIX wieku zakładając w Poznaniu i Wielkopolsce fundacje zajmujące się edukacją szkolną podstawową: cztero- i sześcioklasową, głównie dziewcząt. Po odzyskaniu niepodległości założyły w tym mieście dodatkowo szkołę z internatem, a następnie na Górnym Śląsku, w Rybniku, potem w Gdyni, Częstochowie, Włocławku, Kościerzynie. Kładziono nacisk na nauczanie przedmiotów humanistycznych, języków obcych, religii. W czasie okupacji prowadzono tajne nauczanie na poziomie licealnym. W latach 1947-1949 zlikwidowano szkolnictwo katolickie przeprowadzając laicyzację szkół. Przetrwały nieliczne szkoły średnie narażane na szykany i częste wizytacje. Do 1962 roku upaństwowiono wszystkie szkoły katolickie w Polsce oprócz liceum we Wrocławiu. Pomimo to urszulanki nie poddały się prowadząc zajęcia rekolekcyjne dla maturzystów, młodzieży pracującej i studentów. Po 1982 roku reaktywowano dwa licea: w Poznaniu i w Rybniku. Zajmowano się też katechizacją młodzieży. Obecnie prowadzą 2 przedszkola, 3 szkoły podstawowe, 7 gimnazjów, 6 liceów, 3 internaty i bursy. Po ich skończeniu wychowankowie otrzymują odznakę „Serviam"(będę służyć) oddającą ideały wychowawcze urszulanek.

Kolejne zakony prezentek Zgromadzenia Panien Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny i szarytek Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. l Wincentego a Paulo realizują edukację skierowaną na najuboższych. Charite dodatkowo w swojej orbicie ma dobroczynność i pomoc humanitarną.

W swoim statucie prezentki miały opiekę nad dziećmi, sierotami, w tym celu powołano Instytut im. Zofii Czerskiej, który miał uczyć moralnego wychowania, głównie dziewcząt, przede wszystkim z biednych rodzin, a drugą grupę stanowiły dziewczęta z zamożniejszych rodzin Wychowanie jakie otrzymały było połączeniem normalnych lekcji z praktyczną nauką prac domowych co wiązało się z przygotowaniem do praktycznego życia. Wychowanki uczyły się również życia wspólnotowego.

Po odzyskaniu niepodległości zaczęto otwierać nowe placówki: szkołę podstawową w Krakowie, w Jordanowie ochronkę i internat. Okupacja to głównie tajne nauczanie, a potem za czasów PRL-u nacjonalizacja. W latach 1932-2014 zgromadzenie prowadziło 35 placówek, z których część zlikwidowano ze względów na brak możliwości realizacji posłannictwa zgromadzenia.

Szarytki ulokowały się w Polsce w roku 1694, by w sto lat później prowadzić już szpitale, ochronki. W czasach rozbiorów natrafiały na liczne utrudnienia, ale też szacunek m.in. cesarza Józefa II, który przekazał na dom sierot we Lwowie pokaźną darowiznę. Obecnie pracuje w Polsce ok. tysiąca szarytek, które prowadzą domy dziecka, szpitale, świetlice środowiskowe, domy pomocy społecznej, hospicja, przytułki dla bezdomnych wypełniając tym misję charite.

Kolejny zakon Sióstr Zgromadzenia Najświętszego Serca Jezusa Sacré-Cœur obecny w Polsce od XIX wieku realizował w swoim dziele idee pedagogiczne Magdaleny Zofii Barat. Składał się nań proces wychowawczy oparty o harmonijny rozwój w wymiarze duchowym, intelektualnym, moralnym i fizycznym. Edukacja oparta o serce i umysł z jednej strony miała charakter chrystocentryczny z drugiej wpajała wychowankom wartości ewangeliczne i moralne, które miały pomóc w duchowej przebudowie społeczeństwa. Wysoki poziom wychowawców gwarantowało własne seminarium nauczycielskie oraz wprowadzenie praktyk zawodowych. W Polsce prowadzą przedszkola, szkoły publiczne, zawodowe, ośrodki terapeutyczne, internaty, szpitale, przytułki. Pracują wśród chrześcijan różnych wyznań na rzecz pojednania w wierze i wzajemnym szacunku.

Pedagogika sióstr pijarek i pallotynek łączyły w sobie najlepsze cechy edukacji poprzez duchową wiarę w to, iż człowiek jest w tym planie elementem najważniejszym, a szczególnie akcentowano tu edukację dziewcząt. Uczono przedmiotów podstawowych: literatury, historii, geografii, rachunków, w głębokim duchu chrześcijańskim, co było wysuwane na plan pierwszy. Przekazywano młodym ludziom idee wspólnotowe, uznawano rodzinę za fundament humanitarnych wartości, co spotykało się w zaborach, czy w czasie okupacji i latach PRL-u z wielkim prześladowaniem. Pijarki działają w Rzeszowie, Olszanicy, Krakowie prowadząc tam szkoły podstawowe, gimnazja publiczne do których uczęszcza wg danych z lat 2013 - 408 uczniów.

Pallotynki od św. Wincentego Pallottiego bazowały na stworzonych przez niego dwóch myślowych filarach: Objawienia odwołującego się do Dekalogu i Ewangelii oraz znajomości człowieka. Podstawą jest dobro, miłość i miłosierdzie szczególnie służba ludziom w potrzebie. Działają w Warszawie-Ursusie, na Mazurach, w okolicach Sandomierza prowadząc przedszkola, w tym dla niepełnosprawnych umysłowo, domy dziecka. Tworzą Grupy Apostolskie skierowane do dzieci młodszych oraz młodzieży szkolnej. Pedagogika sióstr dominikanek, sercanek i felicjanek to połączenie działalności edukacyjnej z charytatywną. Działanie w dwóch głównych nurtach: oświata religijno-moralna ludu oraz posługa chorym. Pedagogika którą realizowały zaspakajały potrzeby edukacyjne i rozwojowe dziecka motywując go do samodzielnej pracy nad sobą. Dominowała troska o chorych, ubogich, konających. Obecnie dominikanki posiadają 55 klasztorów Polski, Ukrainy, Rosji, Białorusi, Włoch, Kanady, USA i Kamerunu. Prowadzą żłobki, przedszkola, domy pomocy społecznej.

Wzorując się na charyzmie swego założyciela Honorata Koźmińskiego sercanki organizowały zakłady opiekuńczo-wychowawcze, szkoły powszechne, średnie, zawodowe, różnego rodzaju kursy. Obecnie prowadzą Integracyjny Dom Dziecka „Paulinka" we Włocławku, niepubliczne przedszkole „Paula" w Nowym Mieście. Zgromadzenie pracuje na Białorusi i we Włoszech. Siostry podejmują pracę w szkołach podstawowych, średnich, zawodowych, na uczelniach w duchu chrześcijańskim.

Felicjanki pojawiły się w Polsce w XIX, działały na Podlasiu, Małopolsce, Galicji prowadząc edukację chłopców w szkołach wiejskich i zawodowych- rolniczych.

Prowadziły szkoły podstawowe, przytułki, sierocińce, domy dziecka. W swojej idei oświatowej realizowały zasady personalizmu franciszkańskiego, szanując wolność osobistą człowieka, ale wpajając mu zasady humanizmu, tolerancji oraz uwrażliwienia na sprawy każdego człowieka niezależnie od jego statusu społecznego czy majątkowego.

Siostry Zgromadzenia Sług Jezusa, Córek Bożej Miłości oraz Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego wpisują się w szeroki nurt pedagogiki opartej z jednej strony na ewangelizacji, wpajaniu zasad miłosierdzia, wzajemnej pomocy wynikającej nie tylko z Dekalogu czy naśladowaniu Jezusa lecz przede wszystkim na ogólnoludzkiej filozofii dobroci, opiekuńczości czy ludzkiego braterstwa. Służebnice dodatkowo opierały swoją pedagogikę o poglądy wychowawcze św. Józefa s. Pelczara. W jego idei dominował nurt religijno-patriotyczny budując harmonijną osobowość młodego człowieka, kształtując jego kręgosłup etyczno-moralny. Uważał, iż szkoła i nauczyciele powinni współpracować ściśle z rodziną.

Siostry prowadziły schroniska, dla kobiet i dziewcząt, kursy dokształcające dla młodych dziewcząt, pośrednictwo pracy oraz szkoły zawodowe. Otworzono bursy, internaty, świetlice i stancje w Przemyślu i Tarnowie. Ważną misją jest też praca wśród chorych i starszych kobiet. Siostry prowadzą też przedszkola, szkoły podstawowe, świetlice środowiskowe, domy dziecka dla niepełnosprawnych specjalizując się w terapii indywidualnej, rehabilitacji.

Pedagogia sióstr michalitek bazuje na myśli pedagogicznej księdza Bronisława Markiewicza, który przejął je od swego Mistrza - księdza Jana Bosko. Koncepcja zakładała, iż jej adepci mieli otrzymać wszechstronny rozwój osobowy, aby ostatecznie otrzymać zbawienie wieczne realizując trzy zasady: „powściągliwość, pracę i modlitwę". Jest ta pedagogia widoczna w prowadzonych przez nie przedszkolach, szkołach, placówkach opiekuńczo wychowawczych, domach matki i dziecka, oratoriach. Każdy uczeń powinien być indywidualnie diagnozowany w procesie obserwacji. Każdy miał swoją oddzielną kartę z zachowania. Diagnoza ta nie tylko sprawdzała jego stan wiedzy ale przewidywała dalszy rozwój i potrzeby. System pracy ks. Markiewicza z uczniem obejmował postać fizyczną, umysłową i duchową.

Michalitki prowadziły szeroką działalność edukacyjną w żłobkach, przedszkolach szkołach podstawowych, gimnazjach publicznych i prywatnych.

Ostatnie pedagogie Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus zwanej szensztacką oraz pedagogia terezjańska wywodzą się od ich charyzmatycznych założycieli. W pierwszym wypadku o. Józefa Kentenicha, który opierał się na idei samowychowania, budowania ducha wspólnoty oraz zawierzeniu duchowemu Maryi. Więziony przez Gestapo w bunkrze więziennym, a potem wysłany do Dachau tu udoskonalił swoją pedagogię i filozofię, która od tej pory miała stać się myślą i misją o charakterze międzynarodowym. Jego idea wiązała się z trójjednią rozwoju osobowego opartego na sojuszu rozumu, woli i serca. Wsłuchiwanie się w potrzeby wychowanków, traktowanie ich indywidualnie w planie miłości boskiej i ludzkiej, gdzie dominowało prawo do poznania świata, do życia i wychowania. Opisując ideał nowego człowieka opierał swe zasady o antropologię tomistyczną i duchowość salezjańską definiując je w oparciu o wiedzę filozoficzną, psychologiczną i teologiczną. Łączyło się to z dwiema drogami - zwyczajną: umiejętnością odczytywania własnej drogi życia i nadzwyczajną - drogą Objawienia, z możliwą ingerencją Boga.

Wspólnoty Szensztackie działają w ponad 60 krajach tworząc Instytuty i Ligii, w tym Rodzin, Kobiet, Matek, Żeńską i Męską. Pierwsze sanktuarium szensztackie powstało przy domu prowincjonalnym w Otwocku-Świdrze.

Ostatnią z omawianych pedagogii jest idea terezjańska wyrażona poprzez kształcenie i wychowanie młodzieży w duchu ewangelicznym wzorowanym na św. Teresie z Lisieux, a także na drodze duchowego dziecięctwa, którą postulowała św. Teresa od Dzieciątka Jezus. Zgromadzenie bazowało na myśli ks. bp. Adolfa Piotra Szelążka, budując u wychowanków dziecięcy stosunek do Boga, co z jednej strony utrwalając w dzieciach jego zdolności naturalne, a z drugiej dbając o jego życie nadprzyrodzone. Przewidział w swoich pismach ataki na Kościół i laicyzację młodego pokolenia.W swoim ważnym „Liście pasterskim"| akcentuje, iż młodzież potrzebuje dla własnego rozwoju znajomości kultury, historii i tradycji, żeby na jej bazie wybrać swoją indywidualną ścieżkę rozwoju.

Zgromadzenie realizuje je poprzez prowadzenie szkół, świetlic środowiskowych, domów pomocy społecznej, domy wsparcia dziennego i pogotowia opiekuńcze.

Podsumowując wypada zauważyć wiele wspólnych cech w prezentowanych pedagogiach. Przede wszystkim wynikają one z idei posługi założycielskiej poszczególnych zgromadzeń: służebności nie tylko Bogu ale przede wszystkim człowiekowi, który jest integralnym składnikiem boskiego planu. Posłannictwo to obejmuje wszystkich niezależnie od statusu społecznego czy majątkowego. Skupia się na wychowaniu ludzi młodych, opieką nad chorymi, niepełnosprawnymi fizycznie i umysłowo, starszymi, nieuleczalnie chorymi, bezdomnymi, potrzebującymi wsparcia duchowego.

Poszczególne pedagogie i idee edukacyjne bazują z reguły na pracach założycieli poszczególnych zgromadzeń, a ich bogata teoretyczna spuścizna jest aktualna do dzisiaj. Jej ewangeliczno-teologiczny wymiar jest równoważony przez uniwersalny humanizm, antropologię katolicką, gdzie człowiek i jego potrzeby są najważniejszą wartością filozoficzną i ontologiczną.

Pedagogie służą nie tylko wydobyciu z człowieka jego wrodzonych zdolności i predyspozycji i ukształtowania go w boskim planie ewangelicznym i duchowym, ale przede wszystkim otaczają go wszechstronną opieką wspólnoty. Na ile są to idee aktualne i potrzebne, świadczą chociażby służą ataki na Kościół i propagowanie przez środowiska lewicowe idee laicyzacji i sekularyzacji.

Jest to atak wymierzony na wolność osobistą i na nasz indywidualny wybór moralny i etyczny drogi jaką chcemy przejść przez życie. Pomimo, że pedagogie te wymagają od nas elementarnej wiary nie skreślają nikogo ze swojego edukacyjnego planu. Jest tu miejsce dla zagubionych, chorych, potrzebujących pomocy, starszych, nieuleczalnie chorych, niepełnosprawnych fizycznie i umysłowo. Tych, które świeckie państwo zwykle traktuje jako obywateli "drugiej kategorii", szczególnie w Polsce, gdzie dominuje postsowiecki model behawioralnej selekcji naturalnej i podziału na użytecznych i bezużytecznych.

Fundamentalna trzytomowa monografia Janina Kostkiewicz odsłania przed nami nieznany szerokiemu ogółowi plan działania zgromadzeń, które zwykłemu człowiekowi kojarzą się z odosobnieniem, kontemplacją odgrodzoną od społeczeństwa klasztornymi murami. A jest zupełnie odwrotnie. Stała obecność członkiń Zgromadzeń zakonnych, ich konkretna codzienna ciężka praca świadczy nie tle o ich wierze, ale ich posłannictwu i wierze w człowieka, takim jakim jest, ze wszystkimi swoimi ułomnościami, brakami i kalectwem, w tym także duchowym.

Gabriel Leonard Kamiński

źródło: http://www.ksiazka.net.pl/index.php?id=49&tx_ttnews%5Btt_news%5D=23938&tx_ttnews%5BbackPid%5D=1&cHash=11a0409f91

Książka pod redakcją naukową profesor Janiny Kostkiewicz zatytułowana „Pedagogie katolickich zgromadzeń zakonnych. Historia i współczesność” z pewnością zajmie istotne miejsce w kanonie lektur czytelników zainteresowanych wychowaniem katolickim realizowanym przez różne ośrodki, zwłaszcza żeńskie zgromadzenia zakonne. Daje ona wszakże rozwijające spojrzenie na praktykę pedagogiczną oraz fundamenty subdyscyplin pedagogicznych i dziedzin wychowania, które jak dotąd nie doczekały się satysfakcjonującego opisu. Warto zwrócić uwagę na to, że na temat poszczególnych podmiotów wypowiedzieli się najwybitniejsi w swoich dziedzinach specjaliści. Każdemu z tych podmiotów z kolei poświęcili tylko jeden rozdział, dzięki czemu czytelnik zyskuje szeroko zakrojony przegląd różnych zgromadzeń zakonnych. Oferuje to nie tylko wgląd w odznaczającą je różnorodność, ale także pozwala na rzeczowe, systematyczne i dokładne porównania.

Autorzy polecanej czytelnikom publikacji skoncentrowali się na charakterystyce istoty oraz rezultatów funkcjonowania katolickiego systemu wychowania. Ważnymi i bardzo dokładnie opisanymi jego komponentami są ideały chrześcijaństwa, w szczególności miłość Boga i bliźniego. Wszystkie studia są wartościowymi przykładami realizacji przykazania miłości. Naukowcy wzorcowo uwydatnili bowiem spuściznę, znaczenie historyczne oraz walory pedagogiczne działania katolickich zgromadzeń zakonnych funkcjonujących pod sztandarem założeń wynikających z tegoż przykazania.

W kolejnych rozdziałach opisano informacje o założycielach poszczególnych zgromadzeń. Dołączono do nich notki na temat życia i dzieła założycieli. Warto wyraźnie zaznaczyć, że ich historie są szczegółowe, pełne ciekawostek, które nie nużą, lecz wręcz przeciwnie – wciągają, zarażają pasją autorów do poznawania meandrów genezy, charyzmatów, myśli wychowawczej, jakości i rodzajów ewolucji założeń oraz sfery praktycznej. Jednocześnie w centrum uwagi autorów zawsze pozostaje rozwój działalności pedagogicznej zgromadzeń. Nie do przecenienia jest ich wkład w utrwalenie i upowszechnienie historii myśli pedagogicznej oraz współczesnej teorii wychowania.

Prezentowana książka – poza walorami naukowymi oraz poznawczymi – wyróżnia się również pod względem prezentacji ocen moralnych działań godnych naśladowania. Autorzy pokazują wszakże jakimi sposobami można kształtować rzeczywistość, aby uczynić ją lepszą. Uwidoczniają aspekty wychowania, które mogą być z powodzeniem modelowane na potrzeby odpowiedzialnego, wypełnionego wiarą i miłością edukowania, niezależnie od wieku, płci czy rasy.

Praca zbiorowa pod redakcją Janiny Kostkiewicz zatytułowana „Pedagogie katolickich zgromadzeń zakonnych. Historia i współczesność” porusza w nowatorski oraz interesujący sposób zagadnienia związane z teorią i praktyką edukacyjną katolickich zgromadzeń zakonnych. Jej najistotniejszy wkład w rozwój wiedzy na temat pedagogii zgromadzeń zakonnych polega na tym, że systematyzuje pedagogiczną spuściznę badanych podmiotów oraz wyjaśnia na czym polega ich rola wychowawcza. Autorzy rzetelnie i dokładnie tłumaczą znaczenie ich dziedzictwa społecznego oraz kulturowego. Ważne jest przy tym to, że perfekcyjnie łączą precyzję argumentacji na rzecz różnych stanowisk z przystępnością tekstu. Dzięki temu czytelnik otrzymuje solidną dozę ważnej i dotąd słabo upowszechnionej wiedzy w atrakcyjnej formie. Jest to więc książka, którą bez wahania można polecić nie tylko czytelnikom zainteresowanym pedagogią w sensie zawodowym czy naukowym, ale również wszystkim tym, których interesują możliwości korzystania z potencjału, jaki daje wdrażanie ideałów chrześcijaństwa do codziennego życia.

Krzysztof Wróblewski

http://www.konserwatyzm.pl/artykul/12933/janina-kostkiewicz-red-pedagogie-katolickich-zgromadzen-zako

Trzeci tom dzieła Pedagogie katolickich zgromadzeń zakonnych. Historia i współczesność, przygotowany pod redakcją naukową prof. dr hab. Janiny Kostkiewicz, jest kontynuacją bardzo ważnej i potrzebnej w Polsce serii dotyczącej wychowania katolickiego realizowanego przez różne podmioty, ze szczególnym uwzględnieniem zgromadzeń zakonnych. […] Wspólną ich podstawą jest katolicki system wychowania oparty na ideałach chrześcijańskich, a więc na normie miłości Boga i bliźniego oraz odniesieniu eschatologicznym. Tom ten wpisuje się w historię myśli pedagogicznej oraz ukazuje współczesną praktykę wychowania. […] Pedagogie poszczególnych zgromadzeń są wyrazem oryginalności myślenia ich założycieli i obrazem twórczego wkładu w teorię i praktykę wychowania. […] ukazują bardzo interesujące procedury wychowawcze wcielane przez zgromadzenia i są wartościową ofertą pedagogiczną.

Z recenzji prof. KUL, dr. hab. Romana Jusiaka OFM

Powstałe trzy tomy Pedagogii katolickich zgromadzeń zakonnych. Historia i współczesność pokazują niezmierzone w swych oddziaływaniach społecznych i kulturowych dzieło wychowawczego sprawstwa zgromadzeń zakonnych. Łącznie opisano w nich pięćdziesiąt dwa katolickie zgromadzenia zakonne prowadzące działalność pedagogiczną. Każdemu z nich staraliśmy się poświęcić jeden rozdział (w ostatnim omówiliśmy aż siedem zgromadzeń). Pozostały jeszcze takie, o których nie wspomniano w niniejszej serii. Na przestrzeni wieków zakony i zgromadzenia były miejscem nie tylko prowadzenia różnorodnych form duszpasterstwa i rozwoju duchowości, lecz również krzewienia kultury intelektualnej, społecznej i gospodarczej. Sprzyjały także rozwojowi nauki oraz upowszechnianiu zdobyczy techniki i sztuki. Przyczyniały się do kształtowania religijnego, moralnego i społecznego człowieka. Przekazywały wiedzę o Bogu, człowieku i otaczającym świecie, uczyły praktycznych umiejętności, wspierały ekonomiczny rozwój rolnictwa i rzemiosła. Zajmowały się działalnością społeczną, edukując w sferze higieny i opieki nad dziećmi, ludźmi starymi i chorymi. Służba Bogu poprzez służbę człowiekowi (bliźniemu) w duchu głównego chrześcijańskiego przykazania miłości podtrzymuje nadal sens ich istnienia i pracy pedagogicznej.

prof. dr hab. Janina Kostkiewicz

Zobacz także

Polecane tytuły ( 8 inne tytuły w tej samej kategorii )

Nowa rejestracja konta

Posiadasz już konto?
Zaloguj się zamiast tego Lub Zresetuj hasło