Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wstęp

Rozdział 1 Etymologia pojęcia „wychowanie”

Rozdział 2 Systematyzowanie wiedzy o wychowaniu

Rozdział 3 Teleologia wychowania

Rozdział 4 Aksjonormatywny status wychowania

Rozdział 5 Zasady wychowania

Rozdział 6 Wychowanie jako działanie

Rozdział 7 Wychowanie jako intersubiektywny efekt jedności działania – doznawania

Rozdział 8 Wychowanie jako spotkanie

Rozdział 9 Wychowanie w ujęciu systemowym

Rozdział 10 Wychowanie jako pielęgnacja, piecza

Rozdział 11 Wychowanie jako proces

Rozdział 12 Wychowanie jako pomoc (wspieranie, wspomaganie, terapia)

Rozdział 13 Wychowanie jako samorealizacja, samowychowanie

Rozdział 14 Wychowanie jako formacja duchowa

Rozdział 15 Wychowanie jako ideologizacja i indoktrynacja

Rozdział 16 Granice wy chowania

Rozdział 17 Pseudowychowanie

Zakończenie

Wychowanie jako spotkanie. Dodatek metodyczny (Sebastian Ciszewski)

Bibliografia

Indeks rzeczowy

Indeks osób

Książka Bogusława Śliwerskiego stanowi kolejne potwierdzenie niezwykle wysokiego statusu tego naukowca we współczesnych naukach o edukacji. Stoi – pod każdym względem – na bardzo wysokim poziomie merytorycznym, posiadając przy tym wszystkie te cechy, które charakteryzują dzieła wybitne: oryginalność idei, swobodę i wartkość narracji, integralność wywodów, odwoływanie się do bogatej i reprezentatywnej literatury przedmiotu, erudycyjność, wreszcie „mądrą metanarracyjność”. […] Jest przy tym dzieło to wspaniałą i udaną próbą potwierdzenia statusu naukowego pedagogiki jako dyscypliny z istoty swojej interdyscyplinarnej, która pozostając na styku idei i rzeczywistości, krystalizuje wiele problemów teoretycznych i społecznych. Jednocześnie podręcznik ten zawiera – bardzo trafną – autorefleksję pedagoga nad tożsamością pedagogiki jako nauki i jako praktyki społecznej, przy jednoznacznym opowiedzeniu się za ideą „kulturowego krytycyzmu” i orientacją na tworzenie „lepszego świata”. To także tożsamość, której integralną częścią jest rezygnacja z jakiegokolwiek autorytaryzmu i orientacja na rozwój podmiotowości młodych ludzi.

Z recenzji prof. dr. hab. Zbyszko Melosika

Otrzymaliśmy właśnie drugie wydanie podręcznika akademickiego "Pedagogika ogólna". Podstawowe prawidłowości" autorstwa prof. Bogusława Śliwerskiego z nowej serii "Pedagogika nauce i praktyce" firmowanej przez Oficynę wydawniczą IMPULS.

Każda nowa próba stworzenia nowego podręcznika akademickiego w czasach kiedy z jednej strony wiedza naukowa ulega drobiazgowej specjalizacji, a studenci coraz częściej sięgają po darmowe pliki lub ściągi do internetu, wydaje się być zadaniem zgoła karkołomnym.

Portal Księgarski już od lat przyglądając się rynkowi, w tym rynkowi publikacji naukowych po zapoznaniu się z koncepcją nowej serii podręczników firmowanych przez oficyną naukową IMPULS z Krakowa uznał, że jest ona autentycznie warta naszego patronatu.

Trzecią w nowej serii jest wydana ostatnio "Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości" autorstwa prof. Bogusława Śliwerskiego. Jest to próba usystematyzowania a także pokazania wiedzy stosowanej w pedagogice i naukach pokrewnych w aspekcie zmian myślenia o niej. Jest w tym akademickim zamierzeniu prof. Śliwerskiego próba uchwycenia procesów historycznych, psychicznych, społecznych a także kulturowych rządzących współczesną pedagogiką ale także próba ich zdefiniowania w ramach zaproponowanej przez siebie metaperspektywy. Analizując istotę wychowania w kontekście teoretycznym jak i zespół działań praktycznych składających się w sumie na wartości, normy, sposoby i techniki kształtowania i wywierania nas kogoś wpływu. Mam tu na myśli ogół środowiska w którym dojrzewa, kształtuje i wychowuje się młody człowiek.

Począwszy od zdefiniowania pojęcia "wychowanie", a także usystematyzowanie wiedzy o wychowaniu, po teleologię wychowania, aksjonormatywny status wychowania, zasady wychowania i wychowanie traktowane jako praktyczne działanie, po efekt jedności działania - doznawanie i wychowanie jako spotkanie ukazuje Śliwerski w w swoim podręczniku systematykę wychowania i pedagogiki jako spójny proces ewoluujący wraz z rozwojem uczniów w samorealizację własnej osobowości, kształtowanie charakteru i światopoglądu w oparciu o wiedzę duchową i autorytet nauczającego. Oczywiście w procesie tym czyhają na nas liczne mielizny i przeszkody. Jedną z nich jest próba ideologizacji i indoktrynacji procesu wychowania z czym mieliśmy do czynienia przez długie lata, nie licząc ciągot naszych współczesnych pseudo reformatorów.

Autor "Pedagogiki ogólnej" systematyzuje też "granice wychowania", które wcześniej rzadko przewijały się jako temat w polskich badaniach pedagogicznych skłaniając się do tezy za Rowidem, iż wyznaczają je przede wszystkim czynniki genetyczne i środowiskowe wraz z całym "kompleksem poznawalnych i niepoznawalnych determinant". Granice wychowania mogą też stykać się znaczeniowo z tzw. pseudowychowaniem, które może z jednej strony wykazywać cechy wychowania humanistycznego jak i ideologicznego np. w duchu faszystowskim będąc w sumie zaprzeczeniem natury wychowania czyli jego alienacją.

Jeśli tak odczytamy podręcznik Śliwerskiego, to usystematyzowana wykładnia wiedzy dotyczącej węzłowo rozumianej wykładni współczesnej teorii i praktyki pedagogicznej pozwoli nam na prześledzenie drogi jaką w międzyczasie przeszła; od autonomicznych teorii i twierdzeń do interdyscyplinarnej perspektywy, gdzie wychowanie jawi się jako: "zespół czynności , które pobudzają energie twórcze w wychowaniu i wyzwalają procesy stawania się osobowości uspołecznionej. A także jako proces przystosowywania i wżywania się jednostki w świat kultury, pobudza duchowe stawanie się człowieka ucząc go samokształcenia i pracy nad sobą. Stając się jego autokreacją".

To twierdzenie wybrałem jako swoiste motto podsumowujące ten nowego typu podręcznik akademicki. Autor bowiem nie kierując się modą, nie upraszcza sobie stojącego przed nim zadania. Kiedy brakuje mu czasem reprezentatywnej literatury przedmiotu, stara się sam rozwiązać te problemy czyniąc z tej książki "dzieło otwarte".

Czytając ją po raz drugi zdałem sobie sprawę, że dla wielu studentów jak i dydaktyków może stanowić zgoła zbiór idealnych, a może nawet idealistycznych postulatów, np. ten dotyczący udziału w prawidłowym procesie wychowaniu autorytetu. Ale pamiętajmy, że ta teoria i praktyka wychowania kształtowana przez lata gromadzenia się i systematyzowania wiedzy o niej dalej ewoluuje starając się dotrzymać kroku współczesności. Mam nadzieję tej współczesności, która czerpie swoją mądrość z historii i doświadczenia pozostawioną nam przez pokolenia.

Gabriel Leonard Kamiński
źródło: http://www.ksiazka.net.pl/

W obliczu zbliżających się wielkimi krokami sesji egzaminacyjnych, egzaminów licencjackich, magisterskich – dyplomowych w ogóle, niesłychanie aktualny jest podręcznik autorstwa Bogusława Śliwierskiego, pod tytułem „Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości”. Nie dość, że jest dziełem zasłużenie cenionego naukowca oraz przedstawia znaczącą wartość merytoryczną, to jego czytanie i z niego nauka są prawdziwą przyjemnością. A to właśnie poniekąd także chodzi w edukacji. Dzięki tej książce żaden już egzamin z zakresu pedagogiki ogólnej nie zaskoczy studenta i żaden wykładowca – nawet ten najbardziej wymagający – nie będzie mu straszny.

W obliczu zbliżających się wielkimi krokami sesji egzaminacyjnych, egzaminów licencjackich, magisterskich – dyplomowych w ogóle, niesłychanie aktualny jest podręcznik autorstwa Bogusława Śliwierskiego, pod tytułem „Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości”. Nie dość, że jest dziełem zasłużenie cenionego naukowca oraz przedstawia znaczącą wartość merytoryczną, to jego czytanie i z niego nauka są prawdziwą przyjemnością. A to właśnie poniekąd także chodzi w edukacji. Dzięki tej książce żaden już egzamin z zakresu pedagogiki ogólnej nie zaskoczy studenta i żaden wykładowca – nawet ten najbardziej wymagający – nie będzie mu straszny.

Ujęcie zaprezentowane przez autora pozwala na spojrzenie na pedagogikę jako interdyscyplinarną naukę. Jednocześnie umożliwia pojęcie jej tożsamości, to znaczy zrozumienie dlaczego stanowi naukę, a przy tym praktykę społeczną. Rzuca światło na różne podejścia do wychowania. Ich krytyczne omówienie to ogromny walor podręcznika. A warto zauważyć, że niezmiernie rzadko to się zdarza we współczesnych publikacjach. Zwykle wszak mamy do czynienia z przepisywaniem, kopiowaniem, powtarzaniem, przywoływaniem cudzych refleksji, co niczego nowego do nauki nie wnosi. Przede wszystkim jednak – i to jest najbardziej fascynujące w przedstawionej perspektywie Bogusława Śliwierskiego – autor dowodzi, że pedagogika spełnia rolę istotnej determinanty podmiotowości we współczesnej rzeczywistości społecznej. Weryfikuje tym samym dotychczasowe głosy na ten temat. Nawet najbardziej wymagającego czytelnika zachwyci także świeżość oraz oryginalność tych rozważań.

Dla studentów funkcjonalne okażą się z pewnością syntetyczne ujęcia. Podział treści książki na osobne bloki i rozdziały, czyni ją wygodną w użyciu. Wyróżnienie najważniejszych rzeczy w ramki i na kolorowo – zapobiegają przeoczeniu ważnych kwestii. Załączenie podsumowań w formie tabel z najważniejszymi pojęciami oraz ich objaśnieniami – ułatwia powtórzenia. Wszystkie istotne zagadnienia zostały także zilustrowane – umieszczone w wykresach, tabelach, na rysunkach. Dzięki temu łatwiej pojąć opisywane prawidłowości wychowania. Wykładowcom z kolei mogą się przydać propozycje ćwiczeń. Każdy rozdział został przez autora opracowany przejrzyście, czytelnie, estetycznie oraz merytorycznie.

Nie jest to jednak tylko i wyłącznie podręcznik dla studentów. Każdy wszak kto interesuje się pedagogiką ogólną znajdzie na jej kartach rozliczne inspiracje. Autor bardzo wyraźnie zaznaczył obszary refleksji, które nie doczekały się w polskiej, a czasem i nawet światowej literaturze przedmiotu opracowania. Wskazał również zakresy, w jakich znajdują się warte uzupełnienia luki badawcze. Uwagi te są z pewnością inspirujące dla odbiorców pragnących poszerzyć swą wiedzę na ten temat, a przy tym przyczynić się do rozwoju nauki. Godne odnotowania, że Bogusław Śliwierski zwraca także uwagę – przy okazji kolejnych rozdziałów – na błędy i słabości dostępnych na rynku wydawniczym ujęć. Obnaża bezmyślność, głupotę, brak logiki obecne w wielu opracowaniach.

Trzeba także przyznać, że reprezentanci innych dyscyplin naukowych też odnajdą na kartach książki interesujące dla siebie wątki. Socjologów może zainteresować na przykład analiza prawidłowości pedagogiki, politologów – metaperspektywa analizy istoty wychowania i tak dalej. Informacje, wyniki badań – mogą być z powodzeniem wykorzystane przez odbiorców nie tylko w teorii, ale i praktyce. Bogusław Śliwierski nie unika zderzania teorii z praktyką, formułując przy tym cenne i warte zastanowienia się nad nimi uwagi.

Podręcznik autorstwa Bogusława Śliwierskiego, pod tytułem „Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości” jest godny uwagi teoretyków oraz praktyków – wszystkich zainteresowanych pedagogiką ogólną. Posiada znaczącą wartość merytoryczną i dostarcza wielu inspiracji. Warto mieć nadzieję, że wszystkie podręczniki kiedyś osiągną ten wysoki poziom, co książka zaprezentowana czytelnikowi.

Krzysztof Wróblewski
źródło: http://www.konserwatyzm.pl/artykul/10075/boguslaw-sliwierski-pedagogika-ogolna-podstawowe-prawidlowos