Bardzo bliski Bliski Wschód - recenzja

person Wysłane przez: Oficyna Wydawnicza "Impuls" list Kategoria: Recenzje książek wydawnictwa Impuls: dowiedz się więcej Dodano: favorite Trafienie: 998

Zapomniana bliskość

Hasło „Syria” wypowiedziane dziś w sytuacji publicznej wywołuje ciszę i spłoszone spojrzenia. Socjolodzy zastanawiają się, jakiej narodowości był ten, kto poruszył temat? Politycy rozważają, z jakiej strony ideologicznej to zrobiono? Dziennikarze szukają możliwości zrobienia fotografii i wyłowienia zręcznego powiedzonka o problemie… Wiele osób skupia się na kontekście, bardzo mało na meritum…. na sednie… i na człowieku. Syria zaś, to nie tyle problem polityczny, militarny czy migracyjny, ale właśnie człowieczy. To zbiór doświadczeń wielkiej ilości ludzi, którym przyszło istnieć w poczuciu zagrożenia życia, w biedzie, osamotnieniu i bezsilności. Oni nie są przedmiotami, o których można rozprawiać przy konferencyjnych stołach, nie są masami, które można bez konsekwencji rozmieszczać w innych niż ich rodzinne rejony państwach czy też w obozach przesiedleńczych. To konkretne jednostki: kobiety, mężczyźni, dzieci, rody, wioski i dzielnice… Każdy z tych ludzi ma swoje imię, każdy związki z rodziną, niosąc ze sobą własną historię. Kto ma ją opisać? Oni sami? Ludzie z zewnątrz? Z nutą współczucia? Neutralnie? Oskarżycielsko?

Joanna Nawrocka i jej Bardzo bliski Bliski Wschód zaproponowała opis przestrzeni kulturowej Syrii od strony nie tego, co ją oddziela, ale tego, co ją łączy z Europą i całym światem. Autorka przygotowała nie relacje powierzchowne, zapisy jakiegoś kolejnego zachwyconego zapachami, smakami i egzotyką turysty z Zachodu. Nie są to również erudycyjne rozważania specyficznej flanerki, znużonej kulturą Europy i podążającej po rejonach Syrii i Turcji, obserwującej swoje własne „ja”. To trzy eseje o ludziach, literackie akty współistnienia z Innym, opisywaniem jego twarzy, słów, gestów, zachowań, pragnień i marzeń. To także przedstawienie dawności i współczesności tzw. Bliskiego Wschodu od strony wierzeń, kultury i języka. Zaledwie trzy akty empatycznego wniknięcia w świat odmienny, czasami niezrozumiały i zamknięty, trzy próby bycia z ludźmi i ich dziedzictwem w sytuacji dzisiejszej kultury pośpiechu i powierzchowności.

Bardzo bliski Bliski Wschód Nawrockiej otwiera się przed czytelnikiem za sprawą pierwszego tekstu pt. Znaki. Początkowo wygląda on na zaangażowany emocjonalnie reportaż o chłopcu o imieniu Ala, który wraz z bliskimi jest uchodźcą oczekującym w obozie przesiedleńczym na szansę wyrwania się do innego, lepszego świata. Autorka nie dąży jednak do dziennikarskich efektów opisu socjologicznego czy chęci natychmiastowej interwencji, a raczej wywołuje przestrzeń kulturową, jaką ludzie pokroju chłopca i innych dzieci syryjskich niosą ze sobą w sercach i umysłach. (…)

Drugi esej Joanny Nawrockiej Z ogrodu to opis innego aniżeli znanego z serwisów informacyjnych oblicza Syrii. To niespieszna opowieść o świecie, w którym mężczyźni nie zajmują się wyłącznie wojną, nie stają się jedynie atakującymi lub obrońcami, lecz potrafią zadbać o budowę schronienia i ogrodu, umieją modlić się i milczeć. Autorka zdaje relację z wizyty w klasztorze Czarnego Mojżesza, położonym na pustyni, w oddaleniu od traktów komunikacyjnych. Opisuje centrum, które dawało schronienie chrześcijanom i muzułmanom, aby mogli odkrywać Boga na nieskończenie wiele możliwości. Aura porozumienia międzyreligijnego powodowała, że syryjski klasztor stawał się znakiem pacyfizmu, ukazywał religie jako możliwość współistnienia różnych tradycji duchowych, szacunku dla Innego człowieka, który wierzy. Co więcej, monastyczna społeczność dawała przykład, iż szacunek należy się całemu życiu, także zwierzętom. (…)

Ostatni esej Nawrockiej Wędrówki Sahabe to podróż do Syrii utraconej. Reprezentują je z jednej strony kobiety: Sara, Nour, Fatma, Meriem lub Nur, żyjące samotnie bez swoich braci, ojców, mężów w obozie przesiedleńczym, próbujące się odnaleźć w tureckim mieście, w chodzeniu na kurs angielskiego, w codziennym oczekiwaniu w wygaśnięcie zła, które dokonało się w ich ojczyźnie. Kobiety wciąż trwają, tęsknią, marzą, że ich rodziny będą razem. Drugą stronę utraconej Syrii uosabia w eseju Sahabe, pielgrzym, który wędruje nie tyle po miejscach religijnego kultu, co po zaniedbanych, obcych miejscach, przypominających mu to, co bezpowrotnie odeszło. (…)

Joanna Nawrocka napisała niewielki pod względem stron druku zbiorek trzech esejów. Wywołała jednak mnogość bólu i cierpienia ludzi, których pozbawiono domów, szczęścia, zwykłego życia. (…)

Dramaty, jakie opisuje Nawrocka w Bardzo bliskim Bliskim Wschodzie, nie rozgrywają się na europejskich antypodach. Są tuż obok, wcale nie wygasły, nie można ich zwyczajnie ignorować... Czy mała książka Autorki z Polski cokolwiek zmieni na arenie spraw międzynarodowych? Czy jeden gest empatii i pomocy odmieni sytuację całych rzesz ludzi? Pewnie nie… Lecz nie o taką skalę empatii i pomocy chodzi, a o to, że poznanie choćby jednej Twarzy Innego prowadzi do naszej własnej tożsamości i pokazuje, jakimi jesteśmy ludźmi. To już bardzo wiele… Wręcz wszystko…

prof. dr hab. Daniel Kalinowski

Zapraszamy do publikacji: https://www.impulsoficyna.com.pl/socjologia/2058-1052-bardzo-bliski-bliski-wschod-the-middle-east-in-the-middle-of-the-heart.html#/27-wersja_ksiazki-ksiazka_drukowana_papierowa

niedziela poniedziałek wtorek środa czwartek piątek sobota styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień

Nowa rejestracja konta

Posiadasz już konto?
Zaloguj się zamiast tego Lub Zresetuj hasło