• Obniżka
Przyrzeczenie harcerskie. Historia. Metodyka. Manipulacje

Przyrzeczenie harcerskie. Historia. Metodyka. Manipulacje

ISBN: 978-83-7850-164-0
38,00 zł
30,00 zł Oszczędzasz: 8,00 zł

Wyświetl historię cen produktu

Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni 30,00 zł

Czas dostawy kurierem InPost 24 godziny! E-booki w ciągu 15 minut!

Każdy instruktor, który, chcąc zrozumieć i docenić swoiste cechy i wielorakie funkcje harcerskiego przyrzeczenia, powinien najpierw sięgnąć do jego historii. Nie tylko po to, by uczynić zadość starej rzymskiej maksymie, iż „historia jest nauczycielką życia”, lecz także i w tym celu, żeby pogłębić swoją...

Wersja książki
Ilość

Słowo harcerza

Otrzymanie Krzyża Harcerskiego i złożenie uroczystego przyrzeczenia to ważny moment w życiu każdego młodego adepta ruchu i kamień milowy na drodze jego duchowego rozwoju. Nad tym zjawiskiem pochyla się Bogusław Śliwerski, we właśnie wznowionej książce pt. „Przyrzeczenie harcerskie. Historia. Metodyka. Manipulacje”.

Bogusław Śliwerski jest uznanym profesorem pedagogiki PAN, teoretykiem wychowania, edukacji i samokształcenia. Ponadto, wiele lat poświęcił służbie harcerskiej i instruktorskiej w ZHP, osiągając stopień Harcmistrza ( najwyższy stopień instruktorski tej organizacji ), co doskonale uposaża go do zgłębienia poruszanej tematyki. Wielkim walorem publikacji jest teoretyczne przygotowanie, akademickie zacięcie oraz bagaż osobistych wspomnień i przeżyć, dzięki czemu „Przyrzeczenie harcerskie” powinno stać się atrakcyjna lekturą dla dzisiejszych, ale również czynnych w przeszłości harcerzy i instruktorów, i to wszystkich aktualnie działających nurtów harcerstwa. Znajduje się w niej niezwykle interesujący materiał do rozważań o mechanizmach uruchamiania procesu samowychowania u młodego człowieka, ale też o związkach między polityką, ideologią a wychowaniem. Ale nie tylko. Harcerstwo to ruch społeczny, który odegrał niebagatelną rolę w historii Polski. Niewątpliwie poznanie tradycji i ideałów przyświecających tej organizacji może wzbogacić każdego czytelnika zdolnego do refleksji.

Sam Autor zaznacza we wstępie: Geneza harcerskiego przyrzeczenia nie była przedmiotem odrębnych badań czy publikacji, toteż w niniejszych rozważaniach, obok faktów dokumentujących to zagadnienie, sprostowań błędnych lub niedokładnych informacji, znajdują się także moje wątpliwości i hipotezy dotyczące niewyjaśnionych jeszcze i niejasnych zdarzeń z nadzieją, że być może pobudzą historyków lub fascynujących się historią harcerstwa instruktorów do dalszych poszukiwań danych i ich weryfikacji.


Treść książki skoncentrowana jest wokół czterech wiodących wątków:

1. Skąd została zaczerpnięta pierwsza formuła przyrzeczenia harcerskiego?

2. Ile było redakcji pierwowzoru harcerskiego przyrzeczenia? Kiedy, przez kogo i z jakimi oczekiwaniami zostały zatwierdzone i wdrożone w życie?

3. Czego dotyczyły kolejne transformacje przyrzeczeń i jakie złożyły się na to przyczyny?

4. Dlaczego w dziejach harcerstwa nie mogła obowiązywać jedna formuła przyrzeczenia harcerskiego?

Ważnym aspektem pracy jest wyraźne rozgraniczenie poszczególnych etapów kształtowania się ruchu harcerskiego i roty. Inne warunki występowały w okresie genezy organizacji, w trakcie obu wojen, okupacji czy okresu Polskiej Republiki Ludowej – Autor opisuje te wydarzenia z dbałością o historyczne szczegóły i odpowiednie przekazanie ówczesnej atmosfery Harcerstwa.



Wyróżnienie i nagroda dla O.W. Impulsu podczas Targów Książki 2009 i 2010!

Same fakty. Książki popularnonaukowe

Jurorzy postanowili przyznać w roku 2009 i 2010 wyróżnienie publikacji „Przyrzeczenie harcerskie. Historia, metodyka, manipulacje” Bogusława Śliwerskiego. – Nie mamy złudzeń – choć to książka ogromnie ważna, zainteresuje ona raczej wąskie grono osób. Bardzo rzetelna, bardzo solidnie opracowana, bardzo ciekawa – i bardzo specjalistyczna. To właśnie dlatego trzeba szerzyć informację o niej, trzeba ten tytuł promować i mówić o nim możliwie najwięcej.

Polecamy go Państwa uwadze bardzo, bardzo gorąco.

196 Przedmioty

Opis

Książka elektroniczna - E-book
Epub, Mobi, PDF
Książka papierowa
oprawa miękka

Specyficzne kody

isbn
978-83-7850-164-0

Śliwerski Bogusław

Śliwerski Bogusławpedagog, profesor nauk społecznych, zatrudniony na Uniwersytecie Łódzkim i w Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, dr h.c. multi, przewodniczący Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN (2011–2019), członek Sekcji Nauk Humanistycznych i Społecznych Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów (2010–2020) i członek Zespołu Nauk Społecznych pierwszej kadencji Rady Doskonałości Naukowej.

Ostatnio wydał między innymi: Pedagogika. Podręcznik akademicki (współred. Z. Kwieciński, wyd. nowe, Warszawa 2019); Istota, sens i uwarunkowania (wy)kształcenia (współaut. K. Maliszewski, D. Stępkowski, Kraków 2019); "Przyrzeczenie wierności sprawie socjalizmu...", czyli jak ZHP stało się organizacją wychowania socjalistycznego w świetle doktryny pedagogicznej po 1944 roku (Kraków 2019); Turystyka habilitacyjna Polaków na Słowację w latach 2005–2016. Studium krytyczne (Łódź 2018); Pedagogia harcerskiego wychowania (Kraków 2018); Książki (nie)godne czytania? (Kraków 2017); Meblowanie szkolnej demokracji (Warszawa 2017); Habilitacja. Diagnoza. Procedury. Etyka. Postulaty (Kraków 2017); Harcerstwo źródłem pedagogicznej pasji (Kraków 2016); Edukacja (w) polityce. Polityka (w) edukacji. Inspiracje do badań polityki oświatowej (Kraków 2015); Diagnoza uspołecznienia publicznego szkolnictwa III RP w gorsecie centralizmu (Kraków 2013).

Redaktor naczelny kwartalnika „Studia z Teorii Wychowania”, członek rad naukowych czasopism pedagogicznych: „Littera Scripta Journals”, „The New Educational Review”, „Journal of Pedagogy” KNP PAN, „Chowanna”, „Przegląd Pedagogiczny”, „Forum Oświatowe”, „Auxilium Sociale Novum”, „Ars Educandi”, „Wychowanie na co Dzień”, „Problemy Wczesnej Edukacji” i „Horyzonty Wychowania”.

Zainteresowania naukowe: pedagogika ogólna, filozoficzne i teoretyczne podstawy wychowania, pedagogika porównawcza, andragogika i pedagogika (wczesno)szkolna. 

Blog: www.sliwerski-pedagog.blogspot.com

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Autor

Śliwerski Bogusław

ISBN druk

978-83-7850-164-0

ISBN e-book

978-83-7850-421-4

Objętość

252 stron

Wydanie

II, 2012

Format

B5 (160x235). E-book: pdf, epub i mobi

Oprawamiękka, klejona

Wstęp

Rozdział I. Angielskie pierwowzory przyrzeczeń

Konstrukcja formalna i samowychowawczy sens przyrzeczenia skautów angielskich

Obrzęd przyrzeczenia skautów angielskich

Wychowawcze aspekty przyrzeczenia skautów angielskich

Rozdział II. Geneza i ewolucja przyrzeczenia polskich skautów w latach 1909–1918

Różne wersje przyrzeczeń polskich skautów

Ideowy i wychowawczy aspekt przyrzeczenia skautowego

Obrzęd przyrzeczenia skautów polskich

Pierwsza, oficjalna rota przyrzeczenia skautowego

Ideowe i osobotwórcze aspekty pierwszej redakcji przyrzeczenia

Obrzęd ceremonii przyrzeczenia skautek krakowskich

Inne wersje rot Przyrzeczeń

Rozdział III. Istota harcerskich przyrzeczeń w latach 1918–1939

Ideowe, polityczne i wychowawcze przesłanki roty przyrzeczenia

Przyrzeczenie w Czerwonym Harcerstwie

Trzecia, oficjalna wersja przyrzeczenia harcerskiego w okresie II RP i geneza jej zmian ideowych

Przykłady ceremonii przyrzeczenia harcerskiego

Wychowawcze funkcje przyrzeczenia harcerskiego

Inne wersje harcerskich przyrzeczeń w okresie międzywojennym

Rozdział IV. Geneza i istota harcerskich przyrzeczeń w latach 1939–1945

Przyrzeczenie Szarych Szeregów

Obrzęd przyrzeczenia w warunkach konspiracji

Inne wersje przyrzeczeń w okresie okupacji

Rozdział V. Ewolucja i istota harcerskich przyrzeczeń w latach 1944–1981

Geneza oficjalnej, piątej redakcji roty i przyczyny jej odrzucenia

Dążenie środowisk instruktorskich do zmiany obowiązującej roty

Podwójna wersja nowej, obowiązującej roty przyrzeczenia harcerskiego. Racje ideowe czy polityczne?

Przygotowania do zmian programowych, metodycznych i ideowych w ZHP. Przyrzeczenie w Organizacji Harcerskiej ZMP

Rehabilitacja przyrzeczenia harcerskiego jako środka samowychowania

Przyrzeczenie w odrodzonym ZHP (1957). Istota przemian ideowych

Przemiany metodyczne po roku 1958

Przykłady obrzędów związanych z Przyrzeczeniem Harcerskim Ostatnia, oficjalna redakcja przyrzeczenia harcerskiego w okresie PRL z 1964 r.

Uzasadnienie zmian ideowych roty przyrzeczenia

Rozwój myśli metodycznej i programowej

Formalne wymogi przebiegu uroczystości przyrzeczenia

Klasyfikacja typów i charakterystyka obrzędów przyrzeczenia harcerskiego

Idea odnawiania przyrzeczeń harcerskich

Spór ideowy o zmianę roty przyrzeczenia po sierpniu 1980 roku

Pytania o rotę przyrzeczenia w okresie rodzącej się zmiany lat 80. XX wieku

Debata o potrzebie zmiany roty

Aneks. Zestawienie rot przyrzeczenia harcerskiego

Roty obowiązujące na mocy podjętych przez władze harcerskie uchwał, decyzji, instrukcji

Tłumaczenia wersji przyrzeczenia angielskich skautów

Roty przyrzeczeń funkcjonujące w polskim ruchu skautowym, harcerski

fragment

Hm. Bogusław Śliwerski, Przyrzeczenie harcerskie. Historia. Metodyka. Manipulacje. Kraków 2009

Dostaliśmy do ręki książkę niezwykła i nietypową. Po pierwsze - bo wbrew tytułowi, nie jest to lektura wyłącznie dla „niszowych” czytelników ze środowiska instruktorów harcerskich. Po drugie - bo napisał ją uczony, teoretyk wychowania, lecz także harcerz i instruktor ZHP (co Autor sam zdecydował zaznaczyć na tytułowej stronie książki, dopisując przed swym imieniem i nazwiskiem skrót Hm., czyli harcmistrz – najwyższy stopień instruktorski w tej organizacji.) Po trzecie – bo powstawała niejako dwa razy. Po raz pierwszy - mniej więcej przed ćwierćwieczem, w połowie lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku, kiedy to, jakby na przekór powszechnej wtedy w społeczeństwie atmosfery apatii, po „pyrrusowym zwycięstwie” organizatorów stanu wojennego, wtedy jeszcze magister Bogusław Śliwerski, przelał na papier swe pierwsze refleksje o genezie i znaczeniu wychowawczym roty przyrzeczenia harcerskiego. Jednak praca ta, z przyczyn politycznych, nie mogła znaleźć wydawcy, nawet sumptem ówczesnej Głównej Kwatery ZHP! Ostatecznie w 1986 roku, w niewielkim, powielaczowym nakładzie, na prawach rękopisu” ( do użytku wewnętrznego), wydała ją Krakowska Komenda Chorągwi ZHP.

Po raz drugi rozprawa o przyrzeczeniu harcerskim, udoskonalona, a przede wszystkim wzbogacona o analizę sporów, jakie o jego rotę toczyły się w środowisku harcerskim po roku 1989, powstała współcześnie. Pisał ją ten sam, lecz już nie taki sam autor. O ile poprzednio był on ciągle jeszcze czynnym instruktorem, aktywnie uczestniczącym w kształceniu harcerskich kadr, to dzisiaj jest już instruktorem w „stanie spoczynku”, kimś kto może w pełni obiektywnie, z dystansem do bieżących wydarzeń, dokonywać analiz i ocen. Gdy powstawała pierwsza edycja książki, jej autor właśnie miał za sobą przygotowanie swej rozprawy doktorskiej na temat: „Metodologiczne aspekty naukowych dociekań nad samowychowaniem”. I to nie był przypadek, że na tle swych naukowych penetracji, właśnie aktem inicjacji procesu harcerskiej drogi samorozwoju zainteresował się młody doktorant. Dzisiaj książce o przyrzeczeniu nową formę i bogatsze treści nadał już profesor pedagogiki, rektor łódzkiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Ale przede wszystkim - szeroko znany specjalista od pedagogiki niedyrektywnej, propagator nurtu pedagogiki alternatywnej.

I znów, tak jak przed laty, książka przepojona jest paradygmatem wychowania, któremu wierny od lat jest jej Autor. Okazuje się, że można napisać książkę o jednym z najważniejszych dokumentów organizacji, wzorowanej na koszarowo-poligonowych formach drylu wojskowego i pozostać wiernym swym przekonaniom, które spowodowały wylansowanie w Polsce koncepcji antypedagogiki. Widać to choćby w takiej kwestii, jak rozważania nad subtelnościami semantycznymi, jakie niesie za sobą użycie w wypowiadanej formule słów: „ślubuję”, „przyrzekam” czy nawet „mam szczerą wolę”. Pisze w swej książce B. Śliwerski: „Problem gwałcenia autonomii ludzkiej, manipulacji, ingerowania w życie jednostki wbrew jej woli, nie można rozwiązać semantycznym wybiegiem. […] Same słowa wypowiadane przez skauta nie stanowią ograniczenia wolności jego woli, o ile ten rozumie ich sens, akceptuje go.” A jeszcze dalej czytamy: „Wolność woli przejawiać się będzie wtedy, gdy będziemy potrafili świadomie zmusić się do działania zgodnego z obowiązującymi nas prawami, stłumić w sobie te pragnienia i popędy, oraz pokonać wszelkie przeszkody zewnętrzne.” [ Str. 49]

Wróćmy jednak do dwu pierwszych walorów tej pracy. Oczywiście, że z dużym zainteresowaniem przeczytają tę książkę dzisiejsi, ale i czynni w przeszłości instruktorzy i harcerze, i to wszystkich aktualnie działających nurtów harcerstwa. Jednak jestem głęboko przekonany, że znajdzie w niej niezwykle interesujący materiał do rozważań o mechanizmach uruchamiania procesu samowychowania u młodego człowieka, ale też o związkach między polityką, ideologią a wychowaniem, każdy refleksyjny pedagog - teoretyk, jak i praktyk wychowania. Sam Autor pisze we wstępie do książki: „Dla mnie - jako pedagoga - ważne było w dociekaniu genezy, ewolucji i istoty różnych wersji przyrzeczeń harcerskich dostrzeżenie niezwykle ważnego środka wychowawczego, który powinien odgrywać najistotniejszą rolę w procesie harcerskiej inicjacji oraz w przekazie i utrwalaniu pożądanego społecznie systemu wartości.” [Str.11] Jednak już nawet pobieżna lektura spisu treści utwierdza nas w przekonaniu, że jest to także dokumentacja nieustannych nacisków różnorodnych ośrodków opiniotwórczych (partie polityczne, Kościół Katolicki, stowarzyszenia społeczne), a przede wszystkim kolejnych władz państwowych, na „ducha”, ale i na „literę” roty skautowego, a potem harcerskiego przyrzeczenia. Oto potwierdzające tę tezę tytuły niektórych podrozdziałów: „ Ideowy i wychowawczy aspekt przyrzeczenia skautowego” [Roz. II.2.]; „Ideowe, polityczne i wychowawcze przesłanki roty przyrzeczenia” [Roz. III.1.]; „Podwójna wersja nowej, obowiązującej roty przyrzeczenia harcerskiego. Racje ideowe czy polityczne?” [Roz. V.3.] czy „Spór ideowy o zmianę roty przyrzeczenia po sierpniu 1980 roku” [Roz. V.14.].

Kolejnym walorem recenzowanej pracy jest fakt, że uczony-badacz, pracując nad tworzywem do książki, obok posłużenia się warsztatem metodologicznym historyka [„Postanowiłem przy pomocy metody historyczno-rozwojowej przyjrzeć się jednemu z najbardziej znaczących w ruchu skautowym i harcerskim zjawisk wychowawczych…”( str. 9)], mógł także odwołać się do osobistych wspomnień i przeżyć z okresu, gdy on sam, po okresie próbnym został dopuszczony do przyrzeczenia i składał go w swej macierzystej drużynie. Konwencja rozprawy nie pozwoliła Autorowi na osobiste wtręty. Jednak wiedząc czego się szuka, można ślady tej introspekcji odnaleźć w tekście. Jak choćby w tym fragmencie Rozdziału V., opowiadającego o patologii okresu masowości z lat 1968 – 1980, gdzie napisał: „Istniał jednakże w ówczesnym Związku Harcerstwa Polskiego cały szereg drużyn harcerskich o wieloletnich – często kilkudziesięcioletnich – zwyczajach, kultywujących tradycyjną obrzędowość, w tym więc i właściwie wychowawczego punktu widzenia, organizujących przyrzeczenia i pracujących z Prawem Harcerskim.” (str.152) Autor nie rozwinął tego wątku, a mógłby dodać, i to z własnego doświadczenia, że były także takie drużyny i całe szczepy, w których na użytek oficjalny funkcjonowała obowiązująca rota przyrzeczenia „Przyrzekam całym życiem służyć Tobie, Ojczyzno, być wiernym sprawie socjalizmu…”, ale w których harcerki i harcerze wypowiadali słowa: „Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce…” To takie doświadczenia kazały uczonemu, ale i harcerzowi Śliwerskiemu w swej książce prezentować w jej Aneksie nie tylko XII redakcji przyrzeczenia, zatwierdzanych przez kolejne Zjazdy i posiedzenia Rad Naczelnych (str. 233 – 235), ale też aż XXIV roty przyrzeczeń w polskim ruchu skautowym, harcerskim (str. 239 – 244), które nigdy nie usankcjonowane, wyznaczały przez całe dziesięciolecia systemy wartości wielu pokoleniom młodych Polaków!

I to właśnie te aneksy, a także tłumaczenie wersji (od A do G) przyrzeczenia angielskich skautów (str. 237 – 238) są dodatkowym bonusem, zwiększającym wartość prezentowanej książki! Szkoda tylko, że jej ostatnim fragmentem nie stał się indeks cytowanych publikacji źródłowych. Ten brak bardzo utrudnia, zwłaszcza nieobytemu w problemie czytelnikowi, zachowanie pełnego rozeznania w gąszczu aż 338 przypisów! Wierzę, że tak znakomita książka będzie miała wkrótce II wydanie i wtedy mankament ten zostanie usunięty.

Ale już teraz należy zachęcić do przeczytania tej najnowszej książki Bogusława Śliwerskiego. Naprawdę warto!

Włodzisław Kuzitowicz
Harcmistrz

Zobacz także

Polecane tytuły ( 8 inne tytuły w tej samej kategorii )

Nowa rejestracja konta

Posiadasz już konto?
Zaloguj się zamiast tego Lub Zresetuj hasło