Wioletta Radziwiłłowicz

dr psychologii, pracuje w Zakładzie Psychologii i Psychopatologii Rozwoju w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego.

Jest autorką monografii Rozwój poznawczy dzieci w młodszym wieku szkolnym (2004) oraz współredaktorem publikacji zbiorowej Psychopatologia okresu dorastania. Wybrane zagadnienia (2006). Prowadzi badania z zakresu psychologii klinicznej młodzieży. Ich wyniki publikuje w czasopismach psychologicznych i psychiatrycznych oraz na konferencjach krajowych i zagranicznych. Współpracuje z Gdańskim Uniwersytetem Medycznym, w którym zrealizowała m.in. projekt badawczy dotyczący uwarunkowań depresji u dzieci i młodzieży, oraz wykłada na studiach podyplomowych z psychologii klinicznej.Jest promotorem blisko stu prac magisterskich na kierunku psychologia (Instytut Psychologii UG oraz Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Sopocie).

Ukończyła wiele specjalistycznych szkoleń dotyczących wspomagania rozwoju, diagnozy i terapii zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży. Tworzy i realizuje szkolenia skierowane do nauczycieli i rodziców (w ramach współpracy z Funduszem na Rzecz Dzieci w Warszawie). Pełniła rolę koordynatora i trenera dwóch programów europejskich “Młodzież w działaniu”.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wprowadzenie

CZĘŚĆ TEORETYCZNA

Rozdział 1. Główne zagadnienia psychopatologii rozwojowej

1.1. Co to jest psychopatologia rozwojowa

1.2. Cele psychopatologii rozwojowej

1.3. Własności zmian rozwojowych

1.4. Mediatory: jak i dlaczego występuje zaburzenie

1.5. Moderatory: kto jest narażony i kiedy pojawia się ryzyko

1.6. Moderacja mediacyjna i mediacja moderacyjna: dlaczego osoby są podatne tylko w określonych warunkach?

1.7. Odporność i czynniki ochronne

1.7.1. Odporność a kompetencja

1.7.2. Odporność jako dynamiczny i wielowymiarowy konstrukt

1.7.3. Czynniki i procesy leżące u podstaw odporności

Rozdział 2. Epidemiologia depresji u dzieci i młodzieży

2.1. Rozpowszechnienie depresji u dzieci i młodzieży w Polsce

2.2. Rozpowszechnienie depresji u dzieci i młodzieży na świecie

2.3. Przyczyny uzyskiwania zróżnicowanych wyników badań nad epidemiologią depresji u dzieci i młodzieży

2.3.1. Utożsamianie nastroju depresyjnego z depresją jako zaburzeniem

2.3.2. Różnice kulturowe i społeczne

2.3.2.1. Wzorce socjalizacji

2.3.2.2. Style przywiązania

2.3.2.3. Hierarchia celów wychowawczych

2.3.2.4. Przemiany społeczno-polityczne

2.4. Przyczyny częstszego występowania depresji u dziewcząt

2.4.1. Negatywny styl atrybucji

2.4.2. Negatywny obraz ciała i jego związek z postawami rodzicielskimi

2.4.3. Dostosowanie się do kulturowego stereotypu roli płciowej

2.4.4. Zadania rozwojowe i negatywne wydarzenia życiowe

Rozdział 3. Obraz kliniczny depresji u dzieci i młodzieży

3.1. Obraz kliniczny depresji w jej różnych postaciach

3.2. Związek obrazu klinicznego depresji z wiekiem i płcią

3.3. Związek obrazu klinicznego depresji u dzieci i młodzieży z uwarunkowaniami społeczno-kulturowymi

3.4. Współwystępowanie depresji z innymi zaburzeniami psychicznymi

Rozdział 4. Konsekwencje psychospołeczne depresji u dzieci i młodzieży

4.1. Ryzyko podjęcia próby samobójczej

4.2. Schorzenia somatyczne

4.3. Przebieg przewlekły oraz nawroty epizodów depresji w ciągu życia

4.4. Depresja u dzieci i młodzieży jako predyktor innych zaburzeń psychicznych w okresie dorastania i dorosłości

4.5. Późniejsze funkcjonowanie w relacjach społecznych

Rozdział. 5. Modele depresji u dzieci i młodzieży

5.1. Mechanizmy biologiczne w etiologii depresji u dzieci i młodzieży

5.1.1. Czynniki genetyczne

5.1.2. Zaburzenia struktury i funkcji ośrodkowego układu nerwowego

5.1.3. Podłoże hormonalne zaburzeń depresyjnych

5.2. Teorie psychologiczne

5.2.1. Teorie psychodynamiczne

5.2.2. Teorie poznawcze

5.2.3. Teorie interpersonalne

5.2.4. Model rozwojowy – synteza wszystkich podejść

CZĘŚĆ EMPIRYCZNA

Rozdział 6. Strategia badań własnych

6.1. Przedmiot i cel badań

6.2. Charakterystyka badanych grup

6.2.1. Charakterystyka socjodemograficzna badanych grup

6.2.2. Charakterystyka kliniczna badanych grup

6.2.3. Obraz kliniczny depresji u dzieci i młodzieży

6.3. Metody badań

6.4. Procedura badań

6.5. Analiza statystyczna

Rozdział 7. Relacje emocjonalne w rodzinie

7.1. Założenia teoretyczne

7.2. Pytania i hipotezy badawcze

7.3. Narzędzie badawcze

7.4. Wyniki badań

7.5. Dyskusja wyników

Rozdział 8. Jakość związku małżeńskiego rodziców

8.1. Założenia teoretyczne

8.2. Pytania i hipotezy badawcze

8.3. Narzędzie badawcze

8.4. Wyniki badań

8.5. Dyskusja wyników

Rozdział 9. Systemowe zasoby rodziny

9.1. Założenia teoretyczne

9.2. Pytania i hipotezy badawcze

9.3. Narzędzie badawcze

9.4. Wyniki badań

9.5. Dyskusja wyników

Rozdział 10. Negatywne wydarzenia życiowe

10.1. Założenia teoretyczne

10.2. Pytania i hipotezy badawcze

10.3. Narzędzie badawcze

10.4. Wyniki badań

10.5. Dyskusja wyników

Rozdział 11. Związki między zmiennymi charakteryzującymi funkcjonowanie systemu rodzinnego

11.1. Współzależność między jakością związku małżeńskiego rodziców i relacjami emocjonalnymi w rodzinie

11.2. Współzależność między systemowymi zasobami rodziny i relacjami emocjonalnymi w rodzinie

11.3. Współzależność między relacjami emocjonalnymi w rodzinie i negatywnymi wydarzeniami życiowymi

11.4. Współzależność między negatywnymi wydarzeniami życiowymi i jakością związku małżeńskiego rodziców

11.5. Współzależność między systemowymi zasobami rodziny i jakością związku małżeńskiego rodziców

11.6. Współzależność między negatywnymi wydarzeniami życiowymi oraz systemowymi zasobami rodziny

Rozdział 12. Analiza wszystkich zmiennych – ranking predyktorów w klasyfikacji badanych do grupy z rozpoznaniem depresji lub grupy kontrolnej

Rozdział 13. Podsumowanie wyników badań własnych. Implikacje teoretyczne i praktyczne

Aneks

Bibliografia

Summary

Książka jest obszernym kompendium na temat zjawiska depresji w wieku rozwojowym. Ponieważ raport Światowej Organizacji Zdrowia dotyczący narastającej częstości tego zaburzenia jest zatrważający, a świadomość społeczna w naszym kraju dotycząca różnorodności objawów i przebiegu depresji jest znikoma, nie mam najmniejszych wątpliwości co do celowości ukazania się tej publikacji. Ze środowiska psychiatrów dziecięcych dochodzą niepokojące i ostrzegawcze sygnały o pogarszającym się stanie zdrowia psychiznego młodocianych (w tym o wzroście prób samobójczych), a zarazem nie tylko rodzice i nauczyciele, ale także wielu psychologów, lekarzy rodzinnych i innych specjalistów nie dysponuje niezbędną wiedzą, aby podejmować właściwe działania profilaktyczne.

Książka jest imponująca co do zakresu prezentowanej wiedzy, a bibliografia przeogromna. Jestem pełna szacunku dla wysiłku poznawczego Autorki. Dr Radziwiłłowicz znakomicie przedstawia różne odmiany depresji. W całym tekście znakomite są schematy graficzne, prawie wszystkie Jej autorstwa. Stwierdzam z przekonaniem, że książka Depresja u dzieci i młodzieży będzie wartościowa społecznie i przydatna dla wielu czytelników.

Z recenzji prof. dr hab. Ireny Obuchowskiej

Depresja to jedno z najczęściej występujących schorzeń psychicznych. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia depresja jest jednym z najpoważniejszych problemów zdrowotnych w Europie. Warto zatem sięgnąć po książkę dr Wioletty Radziłłowicz, by poznać jej przyczyny i wpływ na życie młodych ludzi. W książce zawarty jest obecny poziom wiedzy na temat biologicznych, psychologicznych oraz społecznych czynników i procesów rozwojowych, jakie warunkują występowanie depresji u dzieci i młodzieży.

Poznamy również czynniki jakie wpływają na długotrwałe utrzymywanie się objawów choroby. Zdaniem autorki publikacji, pojedyncze czynniki ryzyka nieczęsto prowadzą do depresji, natomiast szczególna wielopoziomowa i niezwykle złożona organizacja procesów biologicznych i psychospołecznych przyczynia się do wystąpienia objawów choroby. Wielu specjalistów kontynuuje prace badawcze, by efektywnie zapobiegać i leczyć depresję u dzieci i młodzieży. Na uwagę zasługuje fakt, że zarówno prewencja, jak leczenie muszą wynikać ze zrozumienia mechanizmów, jakie leżą u podłoża zaburzenia.

Podjęte badania przedstawione w publikacji poszerzają wiedzę kliniczną o rodzinie z dziećmi cierpiącymi na depresję. Książka omawia charakterystykę procesów wewnątrzrodzinnych, czyli relacji emocjonalnych w rodzinach dzieci z depresją, ocena systemowych zasobów rodziny, jakości związku między rodzicami oraz analiza współzależności między powyższymi zmiennymi i próba wyodrębnienia najważniejszych predyspozycji, będących czynnikami ryzyka depresji bądź czynnikami ochronnymi.

Na końcu publikacji zawarte jest syntetyczne omówienie wyników wraz z implikacjami dla dalszych badań i praktyki klinicznej. Książka skierowana jest zwłaszcza do psychologów, psychoterapeutów, psychotraumatologów, lekarzy psychiatrów i pedagogów, a także studentów powyższych kierunków.

Podstawą skutecznego zapobiegania i leczenia depresji występującej u dzieci i młodzieży jest bowiem rozumienie różnorodności i złożoności przyczyn, objawów oraz wielu innych danych i faktów, jakie może dostrzec osoba, której zadaniem jest niesienie pomocy, kiedy nadejdzie czas i warunki, umożliwiające jej przyjęcie.

Katarzyna Bartoszewicz
źródło: http://www.pion.pl/index.php?page=BibliotekON&art=5283&cat=158