Szot Zbigniew

prof. zw. dr hab. Zbigniew Szot – w latach 1983-2008 pełnił funkcję Kierownika Katedry Teorii, Metodyki Gimnastyki i Ćwiczeń Muzyczno-Ruchowych AWFiS w Gdańsku. Pod koniec jego kadencji pracownik katedry L. Blanik zdobył brązowy (Sydney 2000) i złoty medal olimpijski (Pekin 2008). Jest autorem ponad 300 publikacji, w tym 120 prac poświęconych wyłącznie gimnastyce, m.in.: „Terminologia, technika wykonania i metodyka nauczania ćwiczeń gimnastycznych dla kobiet” (Szot Z., Baranowska E. 1988), „Technika wykonania i metodyka nauczania ćwiczeń zwinnościowo-akrobatycznych. Metoda nauczania programowanego” (1992), „Ćwiczenia zwinnościowo-akrobatyczne i skoki. Nauczanie programowane (1997), „Ćwiczenia na koniu z łękami, kółkach, poręczach asymetrycznych i drążku wysokim. Technika wykonania, metodyka nauczania – nauczanie programowane” (Szot Z., Dancewicz T., 2004)

Tomczak Małgorzata

absolwentka AWF w Warszawie (1991). Od 1992 nauczyciel akademicki w Zakładzie Gimnastyki tej Uczelni. Trener i sędzia akrobatyki sportowej, instruktor w aerobiku. Była zawodniczka klasy mistrzowskiej sekcji akrobatyki sportowej DKS „Targówek” w Warszawie. W latach 1981-1986 wielokrotna medalistka Mistrzostw Polski, złota, srebrna i brązowa medalistka Mistrzostw Świata, Pucharu Świata i Mistrzostw Europy. Jako nauczyciel akademicki wdraża swoje doświadczenia wyniesione ze sportu wyczynowego do zajęć dydaktycznych ze studentami.

Proczek Agnieszka

absolwentka Instytutu Wychowania Fizycznego w Gorzowie Wlkp. Instruktorka gimnastyki sportowej i artystycznej. Nauczyciel akademicki prowadzący przedmiot „Teoria i metodyka gimnastyki”. Nauczycielka wychowania fizycznego w szkole. Propaguje gimnastykę prowadząc sekcję dziewcząt, organizując miejskie mistrzostwa w tej dyscyplinie sportowej. Autorka publikacji z zakresu gimnastyki.

Paterek Joanna

absolwentka AWF w Warszawie (1997). Od 2007 roku nauczyciel akademicki Zakładu Gimnastyki AWF. Trener akrobatyki sportowej. Instruktor rekreacji ruchowej, aerobiku, gimnastyki sportowej i lekkiej atletyki. Zawodniczka w sekcji akrobatyki sportowej RKS „Ursus” w Warszawie. Medalistka Mistrzostw Polski i zawodów o Puchar Polski w ćwiczeniach dwójkowych i piramidach trójkowych żeńskich. Reprezentantka Polski w zawodach międzynarodowych.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wstęp

1. Charakterystyka podstawowych pojęć gimnastycznych

Terminologia gimnastyczna

Ćwiczenia porządkowo-dyscyplinujące

Ćwiczenia kształtujące

Ćwiczenia przygotowawcze

Asekuracja

Baza wyjściowa

Ćwiczenia podstawowe

Błędy wykonania

Ćwiczenia pomocnicze

Ćwiczenia zwinnościowo-akrobatyczne

Technika wykonania

Metodyka nauczania

Płaszczyzny ruchu

2. Podstawowa terminologia ćwiczeń gimnastycznych

Terminologia ćwiczeń porządkowo-dyscyplinujących

Terminologia ćwiczeń kształtujących

Pojęcia różne

3. Ćwiczenia zwinnościowo-akrobatyczne

Przewrót w przód z przysiadu podpartego

Przewrót w przód z rozkroku podpartego

Lotny przewrót w przód z rozbiegu

Przewrót w tył z przysiadu podpartego

Przewrót w tył z rozkroku podpartego

Stanie na ramionach z uniku podpartego

Stanie na głowie z przysiadu podpartego.

Przerzut bokiem z postawy zasadniczej

Przerzut w przód z rozbiegu na obydwie nogi

Przerzut w przód z rozbiegu na jedną nogę

Przerzut w tył z miejsca do postawy

Wolny przewrót w tył z miejsca w pozycji zgrupowanej – salto zgrupowane w tył

Wolny przewrót w przód z rozbiegu – salto zgrupowane w przód

Podpór leżąc tyłem łukiem z leżenia tyłem – mostek

Podpór leżąc tyłem łukiem z postawy rozkrocznej – mostek

4. Ćwiczenia dwójkowe i piramidy

Ćwiczenia dwójkowe

Wejście przodem na uda

Wejście tyłem na uda

Leżenie równoważne na stopach dolnej

Półwaga w klęku jednonóż na udzie dolnego

Zwis tyłem na podudziach na barkach dolnego

Stanie na ramionach w siadzie ugiętym na stopach dolnej

Klęk podparty jednonóż w leżeniu tyłem o nogach ugiętych dolnej

Stanie na barkach w rękach dolnej, w leżeniu tyłem

Stanie na ramionach z wypadem

Wejście na barki z boku do postawy na partnerze

Piramidy trójkowe

Wejście tyłem na uda ze staniem na ramionach średniej

Stanie na ramionach górnej i średniej z chwytem dolnej

Leżenie równoważne na stopach dolnej z wagą przodem średniej

Stanie na barkach na udach partnerek w wypadzie

Postawa rozkroczna na kolanach w wypadzie jednonóż

Piramidy czwórkowe

Stanie na barkach górnego i pierwszego średniego

Stanie na barkach pierwszego średniego i wejście na uda tyłem górnego

Siad na barkach z postawą zwieszoną bokiem średnich

Stanie na udach tyłem ze staniem na ramionach średnich

Stanie na dolnym w klęku podpartym z wagą w przód średnich

Bibliografia

Bez poprawnej terminologii profesjonalnej nie można upowszechniać doświadczeń praktycznego nauczania gimnastyki, jak również związanej z tym specjalistycznej literatury. Nie można także zapisać ćwiczenia przez brak dokład­nych oznaczeń określających formę, specyfikę i sens stosowanych ćwiczeń. W celu posłużenia się ustalonym nazewnictwem oraz dokładnym opisem ćwiczenia nie­zbędne jest określenie elementów ruchu na podstawie poprawnej terminologii. Wymagania te sprowadzają się do pewnych zasad zapisywania każdego ruchu, które obejmują:

– pozycję wyjściową, z której zaczyna się ruch, jak postawa zasadnicza, opar­cie na ramionach, leżenie tyłem i inne;

– nazwę ruchu, np. skłon, wymach, wypad, wspieranie;

– kierunek ruchu, np. w lewo, w prawo, w przód, w tył;

– sposób wykonania ruchu, np. siłą, zamachem, szybko, powoli, rzutem;

– pozycję wyjściową przyjętą przez ciało i oddzielenie jego części w rezultacie wykonania ruchu (postawa zasadnicza, wykroczna, zakroczna itp.).

Przy nazewnictwie oraz zapisywaniu ćwiczeń gimnastycznych na przyrządach i skokach powinno się stosować ustalone zasady, tak aby określić sposób wykona­nia i formę ruchu. Zgodnie z tym należy:

– drogę przebytą kończynami i tułowiem wykazywać tylko wtedy, gdy ruch nie przebiega najkrótszą drogą;

– przy opisie wykonania ruchu należy dodać określenie pracy, znając formę ruchu.

Szybkość ruchu i stopień napięcia mięśniowego (zamachem, siłą, rzutem itp.) podawać tylko wówczas, gdy różnią się one od zwykłych ruchów.

Opisując ćwiczenie złożone, należy wymienić składające się na nie ruchy w kolejności ich wykonania. Przy wykonywaniu dwóch elementów połączenia złożonego łączy się je spójnikiem „i”. Jeżeli zaś jeden z nich jest podstawowy, a drugi łączy się z pierwszym, używamy przyimka „z”. Pozycję końcową ciała i kończyn określa się tylko wtedy, gdy nie jest ona przewidziana nazwą ruchu. W praktyce nauczycielskiej zazwyczaj nie ma potrzeby szczegółowego przestrzega­nia zasad zapisywania ruchu. Przy skróconym opisie wskazuje się i określa tylko te właściwości konkretnego ćwiczenia, które odróżniają go od innych z danej grupy. Do takich właściwości w ćwiczeniach wolnych należą: kierunek, amplituda i spe­cyfika ruchu.

Rozróżniamy trzy rodzaje pozycji do ćwiczeń:

1. Pozycje izolowane – pozwalają na umiejscowienie ruchu w poszczególnych odcinkach ciała i unieruchamiają te części, które nie powinny uczestniczyć w wykonywaniu danego ćwiczenia, np. siad skrzyżny, klęk jednonóż, leże­nie tyłem itp. Pozycje izolowane stosuje się przede wszystkim na zajęciach z dziewczętami, przy ćwiczeniach korekcyjnych i rehabilitacyjnych wymagających wyłączenia z pracy pewnych partii mięśniowych.

2. Pozycje zmniejszające płaszczyznę, na której opiera się ciało, jak stanie jed­nonóż, waga przodem na jednej nodze, wspięcie na palcach. Pozycje takie utrudniają wykonanie ćwiczeń, ponieważ wymagają dodatkowej pracy mięśni związanej z utrzymaniem równowagi.

3. Pozycje utrudniające wykonanie ćwiczeń przez zwiększenie działania siły ciężkości, np. przy wspięciu na palcach wznos ramion w przód. Są one trudne i wobec tego wykonywane z młodzieżą starszą i sprawniejszą rucho­wo. Stosując różnorodne pozycje wyjściowe, należy się kierować dwiema ogólnymi zasadami:

– im pozycja jest niższa, a płaszczyzna, na której opiera się ciało, szersza, tym bardziej będzie ona izolowana;

– im położenie ciała wyższe, tym wykonanie ćwiczenia trudniejsze.

W całym opracowaniu będzie się pojawiał termin „ćwiczenie”. Przez pojęcie to będziemy rozumieć celowo powtarzany ruch poszczególnych części ciała.